People on the autism spectrum in contemporary films, TV series and programs - a study of the influence of popular culture on the formation of young people's consciousness

Trudności osób ze spektrum autyzmu są zagadnieniem bardzo szerokim i indywidualnym. Opisanie ich w dokładny sposób szczególnie w produkcjach kultury popularnej nie jest zadaniem łatwym. Moja praca jest więc przeglądem treści, jakie prezentowane są w filmach, serialach i programach telewizyjnych w kontekście tych zaburzeń oraz analiza ich wpływu na kształtowanie świadomości młodych ludzi. Jest to istotny aspekt ze względu na dynamicznie rozwijającą się wiedzę naukową w tym zakresie, a także fakt, że bohaterowie z ASD coraz częściej pojawiają się w produkcjach kultury popularnej. Przeprowadzone badania bazują na sześciu wybranych dziełach popkultury, które powstały w ostatnich latach. Istotna jest dodatkowo ich dostępność na powszechnych platformach streamingowych oglądanych przez młodych ludzi. Jednym z celów pracy była odpowiedź na pytanie, czy obraz kreowany przez produkcje filmowe jest zgodny z obrazem klinicznym. Analiza kolejnych dzieł przez pryzmat sześciu sfer wyróżnionych na podstawie klasyfikacji ICD-11 oraz dostępnej literatury, pozwoliła na zobrazowanie, które cechy ASD przedstawiane są najczęściej w popkulturze, a które traktowane są marginalnie. Była to również okazja do zastanowienia się nad tym, na jakie aspekty najbardziej zwraca się uwagę, a może nawet przerysowuje na potrzeby fabuły kreowanej przez reżyserów. Przedmiotem przeprowadzonych dodatkowo badań kwestionariuszowych było zanalizowanie czy obraz przedstawiany jest w kulturze popularnej, faktycznie kształtuje świadomość młodych ludzi na temat zaburzeń ze spektrum autyzmu. W badaniach tych wzięli udział uczniowie klas maturalnych jednego z krakowskich liceów. Jest to ciekawa grupa badawcza, ponieważ ich wiedza dotycząca spektrum autyzmu jest jeszcze na poziomie ogólnym. Z racji etapu edukacji, na którym się znajdują nie posiadają oni jeszcze specjalistycznej wiedzy w wielu dziedzinach. Ponadto są to osoby młode, które są głównymi odbiorcami kultury popularnej, a dodatkowo to oni najczęściej odwiedzają kina oraz korzystają z platform steramingowych. Oznacza to, że mogą być najbardziej narażeni na ewentualne wpływy prezentowanych obrazów filmowych, na których zaczynają wyrabiać swoje zdanie również na temat istoty problemów osób ze spektrum autyzmu. Na podstawie przeprowadzonych badań mogę stwierdzić, że współczesne produkcje filmowe starają się podążać za najnowszymi doniesieniami naukowymi na temat zaburzeń ze spektrum autyzmu. Produkcje filmowe coraz częściej nie koncentrują się bowiem jedynie na wybranych zagadnieniach a starają się ukazać szerszy obraz funkcjonowania osób z ASD. Jak się okazało, na potrzeby fabuły filmowej, prezentowany obraz często uwypukla anormatywność bohaterów ze spektrum autyzmu, poprzez nagromadzenie sytuacji i zachowań nietypowych. Również charakterystyka bohaterów jest skonstruowana w taki sposób, aby przekaz oddziaływał emocjonalnie na widzów, a postacie zyskiwały ich sympatię. Zaprezentowane pełnego obrazu ASD nie jest więc możliwe ze względu na złożoność tego zagadnienia oraz fakt, że każda osoba ze spektrum autyzmu może prezentować zupełnie inne objawy z różnym ich nasileniem. Filmy, seriale czy programy telewizyjne są więc dobrą bazą do poszerzania wiedzy w tym zakresie, szczególnie wśród młodych ludzi. Dowodzą tego przeprowadzone badania ankietowe, w których wyraźnie widzimy zależność pomiędzy popularnością badanych dzieł popkultury wśród młodych ludzi, a ich wysokim poziomem świadomości na temat ASD. Warto również zaznaczyć, że przekaz audiowizualny może szczególnie oddziaływać na odbiorców, pozwalając na lepsze zrozumienie prezentowanego tematu. Na twórcach produkcji filmowych ciąży więc ogromna odpowiedzialność, za przedstawiany wizerunek, gdyż może kształtować on świadomość społeczeństwa w kontekście omawianych zagadnień, w tym spektrum autyzmu.

The difficulties of people on the autism spectrum are a very broad and individual issue. Describing them in an accurate way especially in popular culture productions is not an easy task. My study is therefore an overview of the content presented in films, TV series and programmes in the context of these disorders and an analysis of their impact on shaping the consciousness of young people. This is an important aspect due to the rapidly developing scientific knowledge in this field, as well as the fact that characters with ASD are increasingly appearing in popular culture productions. The research conducted is based on six selected works of pop culture that have been produced in recent years. Their availability on common streaming platforms watched by young people is additionally relevant. One of the aims of the study was to answer the question of whether the image created by the film productions is consistent with the clinical image. The analysis of successive works through the prism of the six spheres distinguished on the basis of the ICD-11 classification and the available literature made it possible to illustrate which features of ASD are most frequently depicted in pop culture and which are treated marginally. It was also an opportunity to reflect on which aspects are most emphasised or perhaps even exaggerated for the purposes of the plot created by directors. The subject of an additional questionnaire study was to analyse whether the images presented in popular culture actually shape young people's awareness of autism spectrum disorders. The research was carried out with the participation of secondary school students from one of Krakow's high schools. This is an interesting research group because their knowledge of autism spectrum disorders is still at a general level. Due to the stage of education they are at, they do not yet have specialised knowledge in many areas. In addition, they are young people who are the main consumers of popular culture and, in addition, they are the ones who most often visit cinemas and use steraming platforms. This means that they may be the most exposed to the possible influence of the film images presented, on which they also begin to form their opinions about the nature of the problems of people on the autism spectrum. Based on my research, I can conclude that contemporary film productions try to follow the latest scientific reports on autism spectrum disorders. Indeed, film productions are increasingly not focusing only on selected issues but are trying to show a broader picture of the functioning of people with ASD. As it turned out, for the purposes of the film plot, the presented image often emphasises the abnormality of the characters on the autism spectrum through the accumulation of situations and abnormal behaviours. Also, the characterisation of the characters is constructed in such a way that the message has an emotional impact on the audience and the characters gain their sympathy. Presenting a complete picture of ASD is therefore not possible due to the complexity of the issue and the fact that each person on the autism spectrum may present completely different symptoms with different levels of autism. Films, TV series or programmes are therefore a good basis for increasing knowledge in this area, especially among young people. This is evidenced by the surveys carried out, in which we clearly see a correlation between the popularity of the pop culture works studied among young people and their high level of awareness of ASD. It is also worth noting that audiovisual messages can have a particular impact on audiences, allowing them to better understand the topic presented. Thus, filmmakers have a great responsibility for the image they portray, as it can shape the public's awareness of the issues discussed, including the autism spectrum.