Cleft sentences and the Chinese shi...de structure.

Tematem pracy jest struktura kleftu w językach świata ze szczególnym uwzględnieniem konstrukcji shì...de stosowanej we współczesnym standardowym języku chińskim. Konstrukcje tego typu istnieją w wielu językach świata niezależnie od grupy, czy rodziny językowej, są jednak realizowane w różny sposób, często korzystając z zupełnie różnych rozwiązań syntaktycznych. Celem tej pracy jest dokładne omówienie czym jest struktura kleftu, a także udowodnienie, że rzeczona konstrukcja shì...de stanowi jej relizację w języku chińskim. Większość artykułów, czy monografii poświęconych temu zjawisku odnosi się do języka angielskiego, dla którego powstało pojęcie struktury kleftu. Brak również wyczerpujących opracowań tego tematu w języku polskim. Praca ta ma stanowić syntezę najważniejszych informacji o tego typu konstrukcjach z dokładnym omówieniem funkcjonowania struktury kleftu w języku chińskim, zarówno pod względem syntaktycznym jak i semantycznym. Pierwszy rozdział stanowi syntezę najważniejszych informacji o strukturze kleftu. Znajduje się w nim także szczegółowy opis tej konstrukcji w języku angielskim, a także innych językach świata. Kolejny rozdział rozpoczyna omówienie budowy podstawowego zdania w języku chińskim, które jest wprowadzeniem do opisu funkcjonowania morfemów shi oraz de. W jego dalszej części znajduje się omówienie konstrukcji shi...de, a następnie porównanie z angielskim kleftem typu it. Ostatni rozdział przedstawia konstrukcje pozornie podobne do struktury kleftu i porównuje ich właściwości syntaktyczne i semantyczne z omawianym w pracy typem zdań.

This thesis consists in describing cleft sentences in languages of the World, with Mandarin Chinese in particular. This type of sentences appears in a lot of languages, no matter which language group or family they represent, yet they might have different syntactic and semantic properties. The main purpose of this thesis is to elaborately present what cleft sentences are, as well as to prove that the shi...de structure is in fact this type of sentence. The majority of articles and monographs relating to cleft sentences has been written to recount certain grammatical relation in English. There are also no comprehensive elaborations written in Polish. This thesis is supposed to be a synthesis of most important information concerning this type of constructions, both in syntax and semantics. The first chapter is a meticulous description of cleft structure in languages of the world, especially English. The second one begins with an introduction to Mandarin Chinese sentence structure and usage of morfems shi and de. Afterwards, a detailed descriptions of the shi...de construction appears, followed by it’s comparison with English it-cleft. The last chapter of this thesis presents seemingly similar to shi...de sentence structures and shows the differences between them, both in syntax and semantics.