Patient's autonomy in psychotheraphy and problem of human freedom and dignity

Przedmiotem pracy było zagadnienie autonomii pacjenta w psychoterapii. Zastosowano metodę analizy wybranej literatury dotyczącej problematyki autonomii oraz kodeksów etyczno-zawodowych. W pracy przytoczono filozoficzne źródła współczesnego rozumienia pojęcia autonomii. Omówiona została problematyka ludzkiej autonomii, wolności i godności w psychologii oraz we współczesnym dyskursie etycznym. Przedstawiony został problem wpływu światopoglądu terapeuty na system wartości pacjenta oraz możliwości jego ograniczenia. Zaprezentowano główne standardy etyczne w zakresie ochrony autonomii pacjenta w psychoterapii: ustalenie kontraktu psychoterapeutycznego, uzyskanie świadomej zgody pacjenta oraz zachowanie postawy neutralności psychoterapeuty. Na końcu poddano analizie wybrane kodeksy etyczno-zawodowe, regulujące praktykę zawodową polskich psychoterapeutów. Celem analizy było ukazanie zawartych w kodeksach wartości oraz omówienie szczegółowych wskazówek dla ochrony autonomii pacjenta. Poszukiwano również odpowiedzi na pytanie, na ile możliwe jest czynienie jasnych rozróżnień pomiędzy etycznymi i nieetycznymi praktykami psychoterapeutycznymi, na gruncie rozważań deontologicznych.

The subject of this study was the question of patient’s autonomy in psychotherapy. The analysis method was based on the analysis of selected works dealing with patient’s autonomy and selected professional ethical codes. The study reviews philosophical grounds for human autonomy. Discussed was the question of autonomy, freedom and dignity in psychology and contemporary ethics. The problem of therapist's own world-view influencing patient’s value system were discussed as well as how this could be avoided. The work presents the main ethical standards regarding the protection of patients autonomy: specifying the therapeutic contract, informed consent and neutrality of a therapist. At the end were discussed chosen professional ethical codes, presented were the values embedded in them and discussed the practical guidances for protecting patient's autonomy that they give. Discussed was the possibility to make clear distinctions between what is an ethical and what is a non-ethical therapeutic practice.