The impact of artificial intelligence development on the right to a court: risks and opportunities

Praca magisterska podejmuje temat wpływu rozwoju sztucznej inteligencji na konstytucyjne prawo do sądu, ze szczególnym uwzględnieniem szans i zagrożeń wynikających z wdrażania systemów SI w wymiarze sprawiedliwości. Analiza prowadzona jest zarówno z perspektywy praktycznej, jak i teoretyczno-prawnej, w oparciu o regulacje krajowe (w tym Konstytucję RP), prawo unijne oraz wybrane akty międzynarodowe. Uwzględnia również dorobek doktryny oraz orzecznictwo, głównie Trybunału Konstytucyjnego. Praca wyróżnia trzy główne grupy systemów sztucznej inteligencji: wspomagające czynności administracyjne, wspierające czynności orzecznicze oraz autonomicznie zastępujące sędziów. Systemy te zostały przeanalizowane pod kątem ich wpływu na konkretne elementy prawa do sądu, takie jak dostęp do sądu, niezawisłość i bezstronność sędziów, prawo do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, czy prawo do uzasadnienia wyroku. Praca wskazuje, że odpowiednio wdrożona technologia może istotnie zwiększyć efektywność postępowań i dostęp obywateli do wymiaru sprawiedliwości, jednak niesie ze sobą również ryzyka, zwłaszcza w kontekście niezawisłości sędziów oraz przejrzystości decyzji sądowych. W konkluzji podkreślono konieczność ostrożnego i wyważonego podejścia do implementacji rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji w sądownictwie.

This master’s thesis examines the impact of artificial intelligence (AI) development on the constitutional right to a court, with particular attention to the opportunities and risks arising from the implementation of AI systems within the judiciary. The analysis is conducted from both practical and theoretical-legal perspectives, drawing on national regulations (including the Constitution of the Republic of Poland), European Union law, and selected international legal acts. It also takes into account the positions of legal doctrine and jurisprudence of the Constitutional Tribunal. The thesis identifies three main categories of AI systems: those supporting administrative tasks, those assisting judicial decision-making, and those autonomously replacing judges. These systems are analyzed in terms of their impact on specific elements of the right to a court, such as access to justice, judicial independence and impartiality, the right to a hearing without undue delay, and the right to a reasoned judgment. The study concludes that, when properly implemented, AI technologies can significantly enhance the efficiency of proceedings and improve citizens’ access to justice. However, they also entail risks, especially concerning judicial independence and the transparency of judicial decisions. The conclusion emphasizes the necessity of a cautious and balanced approach to implementing AI-based solutions in the judiciary.