Musicality in the theatre of Barbara Wysocka. An analysis of selected performances

Praca dyplomowa stanowi indywidualną próbę definicji muzyczności w kontekście teatru reżyserki Barbary Wysockiej. Pierwszy rozdział metodologiczny to przegląd stanowisk muzykologicznych (Lissa, Dahlhaus, Eggebrecht, Dalcroze, Polony) oraz teorii teatru instrumentalnego, Johna Cage’a, Adolpha Appii i muzycznych akcentów we współczesnej teatrologii (Lehmann, Fischer-Lichte). Muzyczność w tej perspektywie teoretycznej przedstawia się jako symultaniczny, ruchomy przebieg zdarzeń w jednym czasie oraz brzmieniowe zróżnicowanie spektaklu. Kolejna część pracy zawiera analizę trzech spektakli dramatycznych: „Klątwy” Stanisława Wyspiańskiego w Starym Teatrze w Krakowie, „Kaspara” Petera Handkego we Wrocławskim Teatrze Współczesnym, „Pijaków” Franciszka Bohomolca w Starym Teatrze w Krakowie i jednego operowego – „Zagłady domu Usherów” Philipa Glassa (Teatr Wielki - Opera Narodowa). Przedstawienia badane są pod kątem rytmiczności, sposobu aranżacji czasu, zastosowania konstrukcji polifonicznych oraz wykorzystania muzycznych środków artykulacji, akcentowania wartości brzmieniowych takich jak intonacja aktorska czy zróżnicowanie źródeł dźwięku. Teatr reżyserowany przez Wysocką jest oryginalny z uwagi na muzyczną wrażliwość artystki, wyraża się w rytmicznym i brzmieniowym sposobie myślenia o teatrze.

This thesis is a personal attempt to identify musicality in the theater of Barbara Wysocka. The first chapter provides an overview of the methodological positions and theories of musicology (Lissa, Dahlhaus, Eggebrecht, Dalcroze, Polony) and instrumental theater (John Cage, B. Schaeffer), as well as musical accents in contemporary theater theory (Lehmann, Fischer-Lichte). From the theoretical perspective musicality is presented as simultaneous, moving course of events and tone differentiation of the performance. Subsequent part of the thesis contains analysis of three dramas: “Klątwa” by Wyspiański staged by Stary Theatre in Cracow, “Kaspar” by Peter Handke in Teatr Współczesny in Wroclaw, “Pijacy” by Franciszek Bohomolec in Stary Theatre in Cracow and an opera – “The Fall of the House of Usher” by Philip Glass ( Wielki Theatre – Opera Narodowa). Performances were examined in the terms of rhythmicality, time arrangement, structure and use of polyphonic structures, articulation, sound, as well as a modulation of actor's intonation and diversity of sound sources. Due to Wysocka’s musical sensibility expressed in the rhythmic and sonic way of perceiving theater, her theatre may be perceived as one of the kind.