Man faced with great change. About peculiar features of Witold Szabłowski's reportage

Praca pt. „Człowiek wobec wielkiej zmiany. O cechach swoistych reportażu Witolda Szabłowskiego” koncentruje się na analizie stylu i tematów podejmowanych przez jednego z najważniejszych współczesnych polskich reporterów – Witolda Szabłowskiego. Autor ten w swoich reportażach przedstawia historie jednostek w kontekście wielkich przemian historycznych i społecznych, z naciskiem na wydarzenia związane z transformacją ustrojową, problemami Wschodu oraz dylematami wynikającymi z różnic kulturowych i politycznych.Reportaże tego autora, choć oparte na autentycznych wydarzeniach i świadectwach, cechują się niezwykłą narracyjną lekkością, co sprawia, że stają się przystępne dla szerokiego grona odbiorców. Styl Szabłowskiego opiera się na prostocie oraz głębokich emocjach, zwłaszcza gdy opisuje losy ludzi z różnych stron świata, mierzących się z dramatami wojny, opresji czy transformacji. W badaniach zastosowałam analizę jakościową oraz techniki ilościowej analizy leksykalnej, co pozwoliło na zidentyfikowanie dominujących tematów i motywów w twórczości Szabłowskiego. Odkryłam, że słownictwo, jakim się posługuje, szczególnie koncentruje się na wartościach rodzinnych, cierpieniu, przetrwaniu, a także relacjach międzyludzkich, co nadaje jego reportażom uniwersalny charakter. Szczególnie istotne są wątki związane z patriarchatem i rolą kobiet, które w świecie opisywanym przez Szabłowskiego często muszą walczyć o swoje miejsce w opresyjnym, tradycyjnym systemie.Analiza stylu Szabłowskiego ujawnia jego zdolność do balansowania między obiektywnym opowiadaniem o faktach a subiektywnym przedstawieniem ludzkich emocji. W pracy zwracam uwagę na to, jak wydźwięk słów, zwłaszcza o negatywnym charakterze, jest narzędziem wzmacniającym emocjonalny odbiór reportaży, wpływając na sposób postrzegania opisywanych wydarzeń.W rozdziałach pracy przybliżam również miejsce Szabłowskiego na tle polskiego reportażu, jego kluczowe osiągnięcia oraz specyfikę jego twórczości. Omawiam również tematyki przemian społecznych i politycznych, które autor przedstawia w kontekście wydarzeń współczesnych i historycznych, w tym kwestii transformacji ustrojowej i dyktatur.Praca kończy się wnioskami dotyczącymi uniwersalności reportaży Szabłowskiego i jego umiejętności łączenia jednostkowych losów z szerszymi procesami społecznymi, politycznymi i kulturowymi.

The work entitled “Man faced with great change. About peculiar features of Witold Szabłowski's reportage” focuses on the analysis of the style and topics undertaken by one of the most important contemporary Polish reporters - Witold Szabłowski. In his reportages, author presents the stories of individuals in the context of major historical events and social changes, with an emphasis on events related to political transformation, problems of the East and dilemmas arising from cultural and political differences.This author's reports, although based on authentic events and testimonies, are characterized by a remarkable narrative lightness, which makes them accessible to a wide audience. Szabłowski's style is based on simplicity and deep emotion, especially when he describes the fate of people from different parts of the world facing the dramas of war, oppression or transformation.In my research, I used qualitative analysis for lemma analysis, which allowed me to identify the dominant themes and motifs in his work. I discovered that the vocabulary used by Szablowski particularly focuses on family values, suffering, survival, and interpersonal relationships, which gives his reports a universal character. Particularly important are themes related to patriarchy and the role of women, who in the world described by Szabłowski often have to fight for their place in an oppressive, traditional system.An analysis of Szabłowski's style reveals his ability to balance between objective recounting of facts and subjective portrayal of human emotions. In the work I point out how the overtones of words, especially those of a negative nature, are a tool that enhances the emotional reception of reportage, influencing the perception of the events described.In the chapters of the work I also introduce Szabłowski's place in the background of Polish reportage, his key achievements and the specifics of his work. I also discuss the themes of social and political change, which the author presents in the context of contemporary and historical events, including issues of political transformation and dictatorships.The paper concludes with conclusions about the universality of Szabłowski's reportages and his ability to link individual fates to broader social, political and cultural processes.