W dniach od 2 kwietnia do 5 kwietnia 2024 r. prowadzone będą prace związane z wdrożeniem nowej wersji systemu Repozytorium UJ. Nie będzie możliwe wprowadzanie nowych informacji do repozytorium. Za utrudnienia przepraszamy.
Udomowiony trzmiel ziemny (Bombus terrestris L.) jako źródło zapasożycenia dzikich populacji trzmieli
pl
dc.title.alternative
Domesticated bumblebee (Bombus terrestris L.) as source of parasites for wild bumblebee populations
pl
dc.type
Thesis
pl
dc.place
Kraków
pl
dc.description.physical
88
pl
dc.description.additional
Dostęp do publikacji jest możliwy w Archiwum UJ. Elżbieta Rożej-Pabijan podpisana: Elżbieta Rożej
pl
dc.abstract.pl
Celem badań było wyjaśnienie czy importowane trzmiele Bombus terrestris, stosowane komercyjnie do zapylania upraw szklarniowych, stanowią rezerwuar pasożyta Nosema bombi i są źródłem zarażenia dziko występujących gatunków trzmieli. Sprawdzono również czy komercyjne gniazda trzmieli są zagrożeniem dla dzikich populacji trzmieli jako źródło roztoczy. Badania dotyczące wpływu trzmieli komercyjnych (B. terrestris) na lokalną faunę trzmieli przeprowadzono w Polsce południowej. Trzmiele pochodziły z trzech szklarni, pobliża tych szklarni oraz z trzech powierzchni kontrolnych oddalonych od szklarni o minimum 30 km. Sprawdzono częstość i poziom zarażenia trzmieli pasożytem N. bombi i przeanalizowano czynniki wpływające na zarażenie. Badania składu gatunkowego roztoczy w gniazdach trzmieli komercyjnych, przeprowadzono po okresie użytkowania gniazd w szklarni. Porównano liczebność roztoczy w gniazdach producenta holenderskiego i izraelskiego z dwóch szklarni w Polsce. Sprawdzono, czy komercyjne gniazda zawierają obce dla polskiej fauny gatunki roztoczy. Wszystkie przebadane gniazda komercyjnych trzmieli B. terrestris zawierały osobniki zarażone pasożytem N. bombi. Częstość zarażenia była najwyższa wśród trzmieli komercyjnych, niższa średnio o połowę u trzmieli z pobliża szklarni i najniższa u trzmieli z powierzchni kontrolnych. Podobny wzorzec wykryto dla poziomu zarażenia. Zatem obecność w szklarniach silnie zarażonych trzmieli komercyjnych wpływa istotnie na zarażenie pasożytem N. bombi dziko występujących gatunków, narażonych na kontakt z uciekającymi ze szklarni trzmielami. W lokalnych populacjach najczęściej i najbardziej zarażonym gatunkiem był trzmiel ziemny (B. terrestris), zarówno w pobliżu szklarni jak i na powierzchniach kontrolnych. Samce wszystkich lokalnych gatunków były zarażone częściej i na wyższym poziomie niż robotnice. Częstość i poziom zarażenia dziko występujących gatunków trzmieli wzrastały istotnie wraz z postępem sezonu. W komercyjnych gniazdach trzmieli pochodzących z dwóch szklarni i od dwóch producentów, stwierdzono siedem gatunków roztoczy należących do rodzin: Acaridae, Laelapidae oraz Parasitidae. Nie było wśród nich gatunków roztoczy obcych dla fauny Polski. Wszystkie były wcześniej odnotowywane w Europie na dziko występujących trzmielach lub w ich gniazdach. Tym samym nie stwierdzono by komercyjne gniazda trzmieli były źródłem roztoczy, które mogłyby stanowić zagrożenie dla lokalnych gatunków.
pl
dc.subject.pl
zapylacze
pl
dc.subject.pl
pasożyty
pl
dc.subject.pl
Nosema bombi
pl
dc.subject.pl
szklarnie
pl
dc.subject.en
pollinators
pl
dc.subject.en
parasites
pl
dc.subject.en
Nosema bombi
pl
dc.subject.en
greenhouses
pl
dc.identifier.callnumber
Dokt. 2011/115
pl
dc.contributor.institution
Uniwersytet Jagielloński. Instytut Nauk o Środowisku
pl
dc.contributor.reviewer
Celary, Waldemar
pl
dc.contributor.reviewer
Witaliński, Wojciech [SAP11006445]
pl
dc.affiliation
Wydział Biologii i Nauk o Ziemi : Instytut Nauk o Środowisku