Irony of human identity : the finished/unfinished self in narration

Bibliogr. s. 60-61

Tożsamość narracyjna jest kategorią niezbędną dla współczesnej antropologii filozoficznej, a w szczególności dla filozofii podmiotu, co artykuł ten pokaże na przykładzie fenomenu, który Stanely Cavell określa ironią ludzkiej tożsamości: chodzi o fakt, iż każdy człowiek ma poczucie, że wymyka się nieco wszelkim opisom, jakich dostarcza o nim świat, a nawet on sam. To poczucie, że jego istota, w sensie Ricoeurowskiego ipsé, pozostaje zawsze w jakiś sposób niewysłowiona, co więcej, że może on w każdym momencie zanegować swą obecną tożsamość. Niniejsza praca wykazuje, iż z jednej strony narracyjne ujęcie podmiotowości jest niezbędne, by zdać sprawę z tego napięcia, a z drugiej, że jako działanie językowe narracja narażona jest na swą własną ironię: napięcie między językiem jako danym a językiem jako twórczym, wciąż szukającym nowych sposobów ekspresji. Ta istotna relacja między językiem a podmiotem otwiera pole do dalszych badań.

Narrative identity is an essential category of contemporary philosophical anthropology, and especially philosophy of selfhood, simply cannot do without. This article will illustrate this specific point with the example of the phenomenon which Stanely Cavell calls ‘the irony of human identity’: the fact that every human being has a sense of surpassing any descriptions that may be offered him/her by the surrounding world, or even by him/herself. A sense that my very self, in the sense of the Ricoeurian ipsé, which somehow always remains unexpressed, and, what is more, that I, the subject, can negate my current identity at any moment. Here, the aim is to show that, on the one hand, a narrative understanding of selfhood is necessary to do justice to this ironic tension, and, on the other, that narration as an act of language use is itself exposed to an irony of its own: the tension between language as a system, as something given and inherited, and language as a creative medium where a constant search for new forms of expression continues. The meaning of this relationship between language and the human self begs further research.