Czynniki warunkujące wzrost współczesnych martwic wapiennych na podstawie badań podziemnych i powierzchniowych odcinków wybranych potoków południowej Słowacji

thesis
dc.abstract.enThe studies were carried out form August 2010 to April 2013 in Slovak Karst (south Slovakia) in three study sites, namely Krásnohorská Lúká, Drienovec and Gombasek. Each site comprises underground and surface section of a stream. Water chemistry as well as temperature and pH were measured along the streams. Spring discharge and concentration of CO_2 in cave air were monitored as well. Growth rate of calcium carbonate was checked on special tablets installed in the streams studied. The studies revealed that there exists a direct link between precipitation of calcium carbonate and underground processes taking place within the karst massifs. Fluctuation of groundwater level determines the chemistry of supplied waters and decides upon location of a zone where calcium carbonate is being precipitated. During low level of underground water the karst systems are well ventilated, CO_2 concentration in cave air decreases, degassing of stream water is more effective and the precipitation zone moves upward the streams. In such conditions calcium carbonate is being precipitated in the forms of underwater flowstones which litter underground streambeds. Conversely, high level of underground water results in limited ventilation of cave systems and increasing of CO_2 level in cave air. This causes that the precipitation zone moves downstream. In such conditions calcareous tufa below a spring is formed. The more water is discharged from the karst system, the longer the distance between a spring and the precipitation zone is. The downstream migration of the precipitation zone results also from substantial influx of low mineralized water, especially in cave systems with point recharge. The study has additionally confirmed the opinion that micro-organisms determine the variability of textures and, due to physiological processes, stimulate the growth rate of calcareous tufa.pl
dc.abstract.plBadania trwające od sierpnia 2010 do kwietnia 2013 roku przeprowadzono w Krasie Słowackim (południowa Słowacja) w trzech stanowiskach – Krásnohorská Lúká, Drienovec i Gombasek. Chemizm i parametry fizykochemiczne wód badane były w każdym stanowisku wzdłuż podziemnych i powierzchniowych odcinków potoków. Monitorowane były także wydatki źródeł, temperatura powietrza i koncentracja CO_2 w powietrzu. Dokonano również obserwacji tempa przyrostu osadów przy użyciu płytek zainstalowanych w korytach potoków. Badania ujawniły, że istnieje ścisła zależność pomiędzy procesem wytrącania węglanu wapnia a zjawiskami zachodzącymi w masywach krasowych. Wahania poziomu wód w systemach krasowych decydują o chemiźmie wód potoków i warunkują miejsce wytrącania węglanu wapnia. Niskie zawodnienie systemów krasowych umożliwia ich aktywną wentylację i sprzyja spadkowi koncentracji CO_2 w atmosferze jaskiń. To z kolei indukuje wytrącanie węglanu wapnia już w podziemnych odcinkach potoków w formie podwodnych polew. Wysokie zawodnienie systemów krasowych ogranicza aktywną ich wentylację i przyczynia się do zwiększania koncentracji CO_2 w atmosferze jaskiń. Uniemożliwia to odgazowanie CO_2 z wód i zapobiega wytrącaniu węglanu wapnia w podziemnych odcinkach potoków. Skutkiem tego jest przesunięciem strefy wytrącania węglanu wapnia w dół potoków do odcinków powierzchniowych, gdzie węglan wapnia wytrąca się w formie martwic wapiennych. Im więcej wody w systemie krasowym tym większy jest dystans pomiędzy źródłem a strefą wytrącania węglanu wapnia. Na migrację strefy wytrącania węglanu wapnia wpływa również rozrzedzanie wód potoków słabo zmineralizowanymi wodami opadowymi, co jest istotne zwłaszcza w systemach krasowych zasilanych w sposób skoncentrowany. Przeprowadzone badania potwierdziły również, że mikroorganizmy wpływają stymulująco na wzrost martwic wapiennych i decydują o różnorodności tekstur powstającego osadu.pl
dc.affiliationWydział Biologii i Nauk o Ziemi : Instytut Nauk Geologicznychpl
dc.contributor.advisorGradziński, Michał - 128164 pl
dc.contributor.authorWróblewski, Wojciech - 136600 pl
dc.contributor.reviewerPeryt, Tadeuszpl
dc.contributor.reviewerSzulc, Joachim - 132263 pl
dc.date.accessioned2016-09-16T11:47:03Z
dc.date.available2016-09-16T11:47:03Z
dc.date.submitted2016pl
dc.description.additionalBibliogr. s. 144-169; kolor. il.pl
dc.description.physical200pl
dc.description.publication12,8pl
dc.identifier.urihttp://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/30341
dc.languagepolpl
dc.placeKrakówpl
dc.rightsDodaję tylko opis bibliograficzny*
dc.rights.licencebez licencji
dc.rights.uri*
dc.subject.encalcareous tufapl
dc.subject.engrowth ratepl
dc.subject.encarbon dioxidepl
dc.subject.encave ventilationpl
dc.subject.enSlovak Karstpl
dc.subject.plmartwice wapiennepl
dc.subject.pltempo wytrącaniapl
dc.subject.pldwutlenek węglapl
dc.subject.plwentylacja jaskińpl
dc.subject.plKras Słowackipl
dc.titleCzynniki warunkujące wzrost współczesnych martwic wapiennych na podstawie badań podziemnych i powierzchniowych odcinków wybranych potoków południowej Słowacjipl
dc.title.alternativeFactors controlling growth of modern tufa based on a study of surface and subsurface sections of selected streams in southern Slovakiapl
dc.typeThesispl
dspace.entity.typePublication
Affiliations

* The migration of download and view statistics prior to the date of April 8, 2024 is in progress.

Views
0
Views per month

No access

No Thumbnail Available