Delayed answer? : literary counter-narratives of the village and the Holocaust

Przedmiotem artykułu są formułowane w ramach najnowszej literatury o wsi konceptualizacje doświadczenia zagłady Żydów oraz wojny i okupacji (z perspektywy polskiej), a także relacji polsko-żydowskich (i chłopsko-żydowskich) zawiązujących się w polu przemocy. Znamienny wydaje się fakt, że w ostatnim czasie na polskim rynku czytelniczym pojawia się coraz więcej pozycji podejmujących problematykę wsi, w tym utworów, w których istotne miejsce zajmuje Zagłada dziejąca się na „obrzeżach”. Dlatego też punktem wyjścia zawartych w artykule rozważań jest pytanie o możliwe przyczyny dzisiejszego zwrotu ku wsi uwikłanej w Zagładę. Autorka sytuuje ten literacki fenomen w kontekście obecnych badań historycznych dotyczących tak zwanej trzeciej fali Holokaustu. Koncentruje się na analizie dwóch książek Sońki Ignacego Karpowicza i Małej Zagłady Anny Janko, które wydają się szczególnie reprezentatywne dla strategii formułowania literackich odpowiedzi na ustalenia historyków.

The subject of the article are conceptualisations of the experiences of Holocaust, war and occupation (from the Polish perspective) as well as Polish-Jewish (and peasant-Jewish) relationships that were formed in the context of violence that were formulated as a part of the most recent village literature. Seemingly telling is the fact that more and more publications appearing on the Polish book market discuss the issue of the village, amongst which are works where the Holocaust happening on the „outskirts” plays a central role. Therefore the starting point for the considerations presented in the article is the question about the possible causes of the current turn towards the village being embroiled in the Holocaust. The author places this literary phenomenon in the context of current historical research concerning the so-called third wave of the Holocaust and concentrates on the analysis of two books: Sońka by Ignacy Karpowicz and A Little Annihilation by Anna Janko which seem to be particularly representative for the strategies of formulating literary responses to the findings of the historians.