W niniejszym studium analizuję potencjał zmian, którym brzemienne są zasoby społeczne współczesnego świata. Są to: zasoby mentalne, niekiedy nazywane świadomością zbiorową; zasoby normatywne, nazywane niekiedy kulturą; praktyki społeczne przyjmujące formę struktur interakcyjnych oraz układy dystansów społecznych. Uwzględniam dwa typy zasobów społecznych: uniwersalia (a więc typowe zasoby) oraz osobliwości (anomalie). Osobliwości społeczne są to takie składniki systemu społecznego, które: a) są cząstkowymi faktami społecznymi o lokalnym zasięgu, podczas gdy typowości społeczne przenikają cały system; b) są faktami społecznymi o strukturze zasadniczo różniącej się od struktury kontekstu społecznego, w którym się znajdują; c) pozostają w nietypowych relacjach z systemem oraz pozostałymi jego składnikami; d) są relatywnie rzadkimi faktami w porównaniu z typowościami, przez co nabywają status wyjątków. Osobliwości naruszają porządek otoczenia, albo inaczej rzecz ujmując - są enklawami alternatywnego porządku. Zderzenie uniwersaliów z osobliwościami może owocować nie tylko umocnieniem się typowych i przewidywalnych trendów, lecz również może uruchomić wysoce nieprawdopodobne i nieoczekiwane procesy. Może na przykład doprowadzić do zastoju w obecnie ekspansywnych regionach świata, jak na przykład Wspólnota Atlantycka, przy jednoczesnym dynamicznym rozwoju obecnie zapóźnionych regionów.

In this study I analyse a potential of changes that is inherent in social resources of the contemporary world. I take into consideration two types of resources: universals (some typical resources) and peculiar resources (anomalies) existing in the first decade of the 21st century. Social peculiarities are such components of the social system that (i) are partial social facts of local character, while social “typicalities” penetrate the whole system; (ii) social facts whose structure fundamentally differs from the structure of the social context they occur; (iii) their relations with the system and its other components are untypical; (iv) are relatively rare facts in comparison with “typicalities”, thus they get the status of exceptions. The peculiarities break the existing order or – putting it differently - they are enclaves of alternative order. The clash of universals and anomalies can result not only in some typical and predicted global trends but also in some highly improbable and unexpected processes. It can bring an degradation of the current expansive regions, as for example the Atlantic Community, with simultaneous civilization rise in areas of secondary importance.