Konklawe to instytucja, która przetrwała wiele wieków reform i zmian. Powstała ona wraz z hierarchizacją władzy w Kościele. Początki konklawe sięgają wieku XI i wydanego w 1059 r. przez papieża Mikołaja II dekretu In Nomine Domini. Swój pełny rozwój konklawe zawdzięcza jednak Grzegorzowi X i jego konstytucji z 1274 r. Ubi periculum. Aktem tym papież ustanowił podstawy prawne konklawe i tym samym umożliwił jego funkcjonowanie do dnia dzisiejszego. Konstytucja apostolska Jana Pawła II Universi Dominici Gregis o wakacie Stolicy Apostolskiej i wyborze Biskupa Rzymskiego z 22 lutego 1996 r. jest najnowszą kompleksową regulacją prawną konklawe i na niej opierała się ostatnia papieska elekcja w 2005 r. Stanowi ona kontynuację aktów promulgowanych przez dwudziestowiecznych papieży zarówno co do swojej budowy, jak i treści. Zamiarem Jana Pawła II było przystosowanie istniejących już rozwiązań swoich poprzedników do zmian zarówno prawnych, jak i związanych z postępem technicznym. Wśród zmodyfikowanych norm na uwagę zasługują dwie z nich. Pierwsza z nich odnosi się do miejsca zamieszkania purpuratów w czasie sediswakancji. Jan Paweł II w czasie swojego pontyfikatu wybudował na terenie Watykanu Domus Sanctae Marthae, budynek, który daje zakwaterowanie elektorom na czas konklawe. Rozwiązanie to jest znacznym udogodnieniem dla purpuratów w czasie wyborów. Po drugie, Jan Paweł II uznał głosowanie per scrutinium za jedyną metodę wyboru, która prowadzi do wyniesienia na Tron Piotrowy prawowitego papieża. Przewidując ewentualne trudności w uzyskaniu przez elektorów większości dwóch trzecich głosów dla jednego z kandydatów, w akcie z 1996 r. papież zezwolił na dokonanie elekcji mniejszą ilością głosów po określonej liczbie bezowocnych głosowań. Jednakże na mocy motu proprio papieża Benedykta XVI z 11 czerwca 2007 r. De aliquibus mutationibus in normis de electione Romani Pontificis obecnie do końca konklawe kardynałowie wyborcy muszą głosować zachowując większość dwóch trzecich głosów. Przytoczone powyżej zmiany, wraz z pomniejszymi jeszcze modyfikacjami norm, uzupełniają się w konstytucji Universi Dominici Gregis z uregulowaniami stanowiącymi potwierdzenie reguł wcześniejszych. Ponadto najnowszy akt z 2007 r. świadczy o tym, że obecny papież dostrzegł konieczność zmiany pewnych ustaleń odnośnie konklawe. Choć wspomniane motu proprio reguluje niewielki zakres materii w kwestii wyboru papieża, to jednak jest ono niezwykle istotną ingerencją w przebieg konklawe.