Zapożyczenia ukraińskie w języku polskim (w ujęciu polskich słowników etymologicznych)

master
3
dc.abstract.enMaster's thesis "Ukrainian loanwords in Polish (in terms of Polish etymological dictionaries)" has a comparative nature and its main task was to identify Ukrainian loanwords registered in the dictionary of W. Boryś - the newest one recognized as a scientific etymological dictionary and a comparative analysis with two other scientific etymological dictionaries of the language Polish written by A. Bańkowski and F. Sławski. The aim of the study is to show the number of lexemes of Ukrainian origin and how many researchers argue about their etymology. Alexander Brückner's etymological dictionary has not been considered due to the fact that it is outdated. In some cases, as a digression, the author decided to turn to other researchers, such as: S. Dubisz, A. Fałowski, S. Grabiec, M. Jurkowski, S. Stachowski, W. Witkowski, B. Hrinczenko or A. M. Bulyka.The work is divided into three main parts: Introduction, Analysis of loanwords from Ukrainian to Polish in W. Boryś dictionary, Conclusions.It should be noted that there is still no comprehensive and synthetic study of Ruthenian (Ukrainian and Belarusian) borrowings important for Polish linguistics. This paper aims to show the problems of studying Ukrainian loanwords in contemporary Polish and will become one of the works that will help future researchers create a complete analysis of Ukrainian loanwords in our language.As it turned out, out of 101 words that are likely to be of Ukrainian origin in Polish, W. Boryś considers only 45 to be certain, and 58 lexemes to be possible Ukrainian loanwords. The latter are divided into two groups according to the loan time: a) newer Ukrainian words (6 units), b) Old Ukrainian and Old Ukrainian words (38 units). Out of 101 lexemes described in W. Boryś dictionary, which could be suspected of Ukrainian origin, A. Bańkowski considers only 21 Ukrainian loanwords, and F. Sławski 20. Three scholars agree with each other only about 11 units of Ukrainian origin. In the 16th century, 32 words were used in the Polish language. Slightly fewer of them penetrated in the 18th century (23 units). In the 17th century, 6 less (17 units) were borrowed. In the 19th century, 14 words analyzed by the author were included in the common Polish language, and one in the 20th century. The remaining 14 words found their way into the Polish language in the Old Polish period. The analysis shows that most Ukrainian words found their way into the Polish language in the 16th and 18th centuries. Only in individual cases we can notice semantic innovations, which is confirmed by the lexicographic sources we use (F. Sławski, A. Bańkowski, W. Boryś).For further verification, more extensive lexical research should be carried out. Only after a detailed analysis of Ukrainian borrowings will we be able to identify differences in the functioning of lexemes of Ukrainian origin. It can be said, however, that the West Ruthenian languages did not play such an important role in the development of the Polish vocabulary as one might expect, taking into account historical conditions, but the semantic and stylistic attractiveness means that the problem of Polish-Ukrainian lexical contacts deserves careful examination.pl
dc.abstract.plPraca magisterska „Zapożyczenia ukraińskie w języku polskim (w ujęciu polskich słowników etymologicznych)” ma charakter porównawczy i jej głównym zadaniem była identyfikacja zapożyczeń ukraińskich zarejestrowanych w słowniku W. Borysia – najwspółcześniejszym uznawanym za naukowy słowniku etymologicznym oraz analiza porównawcza z dwoma innymi naukowymi słownikami etymologicznymi języka polskiego A. Bańkowskiego i F. Sławskiego. Celem pracy jest pokazanie, ilości leksemów pochodzenia ukraińskiego i co do ilu badacze spierają się o ich etymologię. Słownik etymologiczny Aleksandra Brücknera nie został wzięty pod uwagę ze względu na fakt, że jest on przestarzały. W niektórych przypadkach w ramach dygresji autor postanowił zwrócić się do innych badaczy, takich jak: S. Dubisz, A. Fałowski, S. Grabiec, M. Jurkowski, S. Stachowski, W. Witkowski, B. Hrinczenko czy A. M. Bulyka.Praca podzielona jest na trzy główne części: Wstęp, Analiza zapożyczeń z języka ukraińskiego do polskiego w słowniku W. Borysia, Wnioski.Należy zauważyć, że nadal brakuje kompleksowego i syntetycznego opracowania zapożyczeń ruskich (ukraińskich i białoruskich) ważnych dla językoznawstwa polskiego. Niniejsza praca ma na celu ukazanie problemów studiowania zapożyczeń ukraińskich we współczesnej polszczyźnie i stanie się jedną z prac, które pomogą przyszłym badaczom stworzyć pełną analizę ukrainizmów w naszym języku.Jak się okazało, na 101 słów, które prawdopodobnie mogą mieć ukraińskie pochodzenie w języku polskim, W. Boryś uważa tylko 45 za pewne, a 58 leksemów to możliwe ukrainizmy. Te ostatnie dzielą się na dwie grupy, względem czasu pożyczki: a) nowsze słowa ukraińskie (6 jednostek), b) staroukraińskie i staroruskie (38 jednostek). Spośród 101 leksemów opisanych w słowniku W. Borysia, co do których można było podejrzewać ukraińskie pochodzenie, A. Bańkowski uważa tylko 21 za ukrainizmy, a F. Sławski 20. Trzej uczeni zgadzają się ze sobą jedynie co do 11 jednostek pochodzenia ukraińskiego. W XVI wieku do polszczyzny trafiły 32 słowa. Nieco mniej z nich przeniknęło w XVIII wieku (23 jednostki). W XVII wieku zapożyczono o 6 mniej (17 jednostek). W XIX wieku do powszechnej polszczyzny włączono 14 analizowanych przez autora słów, a jedno w wieku XX. Pozostałe 14 słów trafiło do języka polskiego w okresie staropolskim. Z analizy wynika, że większość ukrainizmów trafiła do polszczyzny w XVI-XVIII wieku. Jedynie w pojedynczych przypadkach możemy zauważyć innowacje semantyczne, co potwierdzają wykorzystywane przez nas źródła leksykograficzne (F. Sławski, A. Bańkowski, W. Boryś).W celu dalszej weryfikacji należy przeprowadzić szersze badania leksykalne. Dopiero po szczegółowej analizie zapożyczeń z języka ukraińskiego będziemy mogli zidentyfikować różnice w funkcjonowaniu leksemów pochodzenia ukraińskiego. Można jednak stwierdzić, że języki zachodnioruskie nie odegrały tak poważnej roli w rozwoju słownictwa polskiego, jak można by się tego spodziewać, biorąc pod uwagę uwarunkowania historyczne, jednak atrakcyjność semantyczna i stylistyczna sprawia, że problem polsko-ukraińskich kontaktów leksykalnych zasługuje na dokładne zbadanie.pl
dc.affiliationWydział Filologicznypl
dc.areaobszar nauk humanistycznychpl
dc.contributor.advisorFałowski, Adam - 127882 pl
dc.contributor.authorGlaubitt, Bartłomiejpl
dc.contributor.departmentbycodeUJK/WF6pl
dc.contributor.reviewerFałowski, Adam - 127882 pl
dc.contributor.reviewerStępnik-Szeptyńska, Jadwiga - 144313 pl
dc.date.accessioned2020-10-20T20:13:13Z
dc.date.available2020-10-20T20:13:13Z
dc.date.submitted2020-09-28pl
dc.fieldofstudyfilologia ukraińska z językiem rosyjskimpl
dc.identifier.apddiploma-144415-145360pl
dc.identifier.projectAPD / Opl
dc.identifier.urihttps://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/249655
dc.languagepolpl
dc.subject.enUkrainian, loanwords, Polish, Boryś, Bańkowski, Sławski, borrowingspl
dc.subject.plzapożyczenia, zapożyczenia ukraińskie, ukrainizm, pożyczki, Boryś, Bańkowski, Sławski,pl
dc.titleZapożyczenia ukraińskie w języku polskim (w ujęciu polskich słowników etymologicznych)pl
dc.title.alternativeUkrainian loanwords in Polish (in terms of Polish etymological dictionaries)pl
dc.typemasterpl
dspace.entity.typePublication
Affiliations

* The migration of download and view statistics prior to the date of April 8, 2024 is in progress.

Views
7
Views per month
Views per city
Warsaw
2
Katowice
1
Kolbuszowa
1
Odesa
1
Poznan
1
Ujście
1

No access

No Thumbnail Available