Wstęp Celem pracy było określenie zależnych od pacjenta przyczyn niedostatecznej kontroli nadciśnienia oraz ocena terapii hipotensyjnej chorych z wysokimi wartościami ciśnienia w szpitalnej izbie przyjęć. Materiał i metody Badaną grupę stanowiły osoby, które w okresie od października do grudnia 2002 roku były poddane obserwacji w Izbie Przyjęć Kliniki Chorób Wewnętrznych i Geriatrii w Krakowie, wyłącznie z powodu wysokich wartości ciśnienia tętniczego [nNT]. Grupę kontrolną stanowili pacjenci ze skutecznie leczonym nadciśnieniem tętniczym (BP z ostatniej wizyty: < 140/90 mm Hg), pozostający pod opieką przychodni przyklinicznej [kNT]. Pomiarów ciśnienia dokonywano po około 5-minutowym odpoczynku. Wszyscy pacjenci biorący udział w badaniu wypełnili ankietę, obejmującą dane społeczno- demograficzne oraz dotyczące przebiegu nadciśnienia, zażywanych leków hipotensyjnych i stosowania się do zaleceń leczenia. Wyniki Porównywane grupy nie różniły się pod względem wieku (nNT: 59,2 ± 13,6 vs. kNT: 62,0 ± ± 11,4 roku) i płci (% mężczyzn: 42,3% — nNT i 38,9% — kNT). W grupie kNT więcej było osób z wyższym wykształceniem (27,8%) niż w grupie nNT (19,2%). Wartości zmierzonego ciśnienia wynosiły odpowiednio: 179,8 ± 7,1/103,6 ± 6,8 mm Hg dla grupy nNT i 130,4 ± 7,1/80,9 ± 6,8 mm Hg dla grupy kNT. Codzienny pomiar ciśnienia tętniczego w domu deklarowało odpowiednio: 34,0% i 52,9%, a systematyczne zażywanie leków: 85,0% vs. 92,9% badanych. Stwierdzono, że około 1/3 badanych z grupy kNT i jedynie 15% osób z grupy nNT stosowało trzy i więcej leków przeciwnadciśnieniowych. Osoby z tej drugiej grupy częściej stosowały dodatkową podaż soli (36,6% vs. 11,8%). Czynnikami sprzyjającymi dobrej kontroli nadciśnienia w analizie regresji logistycznej okazały się: codzienne samodzielne pomiary ciśnienia tętniczego w domu, wyższe wykształcenie, aktywność zawodowa oraz ograniczenie soli w diecie. Wnioski Mimo zbliżonego modelu leczenia farmakologicznego, pacjenci lepiej wykształceni charakteryzowali się lepszą kontrolą nadciśnienia. Programy edukacyjne powinny uczyć właściwej techniki pomiaru ciśnienia tętniczego i konieczności częstej samokontroli oraz docierać przede wszystkim do pacjentów o niższym poziomie wykształcenia.

Background The aim of the study was to assess the patientrelated reasons of uncontrolled hypertension in the hospital admission department and to analyse the model of treatment. Material and methods Studied subjects were the patients treated in Admission Department of Internal and Geriatric Clinic because of high level of blood pressure [nNT] in three months period. The control group consisted of the treated hypertensive patients with normal values of blood pressure (BP < 140/90 mm Hg) [kNT]. All patients filled out the questionnaire form. Questions were related to the history of hypertension, taken medicines, level of education, life style habits, over-the-counter medications and compliance with the treatment regimen. Results The studied group did not differ according to the age (for nNT: 59.2 ± 13.6 years vs. 62.0 ± 11.4 years for kNT) and gender (% men in uncontrolled and controlled hypertensive group: 42.3% and 38.9% respectively). The higher education was more prevalent among controlled hypertensives subjects (27.8%) than in patients with poor control of hypertension (19.2%). The blood pressure values were 179.8 ± 7.1/103.6 ± 6.8 mm Hg for uncontrolled hypertensives and 130.4 ± 7.1/80.9 ± 6.8 mm Hg for control group. The everyday home blood pressure measurements declared 34.0% nNT i 52.9% kNT, and respectively: 85.0% vs. 92.9% of subjects during antihypertensive therapy in 2 weeks before office-visits, declared regular drug taking. Subjects with controlled hypertension were taking more drugs — three and more medications took almost 1/3 of subjects, and only 15% of uncontrolled hypertensives. Uncontrolled patients significantly more frequently owned up to additional salting of meals (nNT: 36.6% vs. kNT: 11.8%). In logistic model of regression the factors which determined a better hypertension control were: everyday home blood pressure measurement, higher education level, professional activity and salt reduction (no additional salting). Conclusion Better blood pressure control was observed among higher educated patients in spite of similar medicines used in their treatment regimes. Education programs should be aimed especially at lower educated patients and at teaching them proper rules of home blood pressure measurements.