tytuł:
|
Badanie smogu krakowskiego metodami fizyki jądrowej |
wariant tytułu: |
Investigation of Cracow smog using methods of nuclear physics
|
autor: |
Kotarba Paulina |
recenzent: |
Magiera Andrzej , Wrońska Aleksandra
|
promotor: |
Wrońska Aleksandra
|
data obrony
: |
2016-09-12 |
język: |
polski |
abstrakt w j. polskim: |
Przeprowadzono badania smogu krakowskiego przy wykorzystaniu filtrów z pyłem zawieszonym PM2,5 pochodzących ze stacji pomiarowej, znajdującej się przy Alei Krasińskiego w Krakowie. Filtry oraz dane dotyczące filtrów zostały udostępnione przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie. Zebrano widma gamma pochodzące z filtrów przy pomocy detektora Ge(Li). W trakcie badań analizowano trzy filtry o różnym stężeniu PM2,5 pochodzące z lutego 2015 roku oraz jeden czysty filtr. Korzystając z licznika scyntylacyjnego zbadano także zależność aktywności od czasu. Analizowano jeden filtr z PM2,5 pochodzący ze stycznia 2016 roku oraz filtr czysty. W widmach otrzymanych przy użyciu detektora germanowego zidentyfikowano dziewięć linii. Przypisano im kolejno następujące izotopy: Th-227, Xe-122, U-234, Nb-95, Xe-135, Te-121, Ac-228, Sc-46, K-40. Każdą linię sklasyfikowano do jednej z trzech utworzonych na potrzeby badań grup. Do pierwszej grupy, dla której nie można jednoznacznie stwierdzić czy w filtrze z PM2,5 izotopy pochodzą tylko od smogu, czy też nie pochodzą w ogóle od smogu, zaliczono izotop Th-227 oraz Xe-135. W drugiej grupie znalazły się linie nie pochodzące od smogu. Są to dwa izotopy: U-234, Te-121. Do ostatniej, trzeciej grupy zaliczono linie pochodzące od smogu. Tę grupę utworzyło pięć izotopów: Xe-122, Nb-95, Ac-228, Sc-46, K-40. Na podstawie badań prowadzonych przy wykorzystaniu licznika scyntylacyjnego stwierdzono, że w wyniku rozpadów promieniotwórczych jąder jednego izotopu powstają jądra innego izotopu, które także mogą być promieniotwórcze, co z kolei prowadzi do modyfikacji zależności tempa zliczeń od czasu. |
abstrakt w j. angielskim: |
Investigation of Cracow smog has been performed using filters with particulate matter PM2.5 from the measurement station located in Aleja Krasińskiego in Cracow. The filters and the relevant data were provided by Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska in Cracow. Gamma energy spectra for gamma quanta originating from the filters were collected with the use of a Ge(Li) detector. Three filters exposed in February 2016, each of them containing different concentration of PM2.5, as well as one clean filter, were analyzed in this study. Using a scintillation counter also the time dependence of relative activity was tested. One of the filters with PM2.5 exposed in January 2016 and one clean filter were analyzed for this purpose. In the spectra obtained using a germanium detector nine spectral lines were identified. The following isotopes have been assigned to them: Th227, Xe-122, U-234, Nb-95, Xe-135, Te-121, Ac-228, Sc-46, K-40. Each of the lines is classified into one of three categories created for the purpose of this study. The first group, for which it is impossible to tell whether the isotopes stem from the smog or not, is formed by Th-227 and Xe135. The second group includes lines not originating from the smog. Here the isotopes U-234, Te121 have been assigned. To the last, third group the lines stemming from the smog have been assigned. This group is formed by five isotopes: Xe-122, Nb-95, Ac-228, Sc-46, K-40. Based on the investigation performed with the use of a scintillation detector it was found, that radioactive decay of the nuclei of one isotope leads to creation of nuclei of other isotopes, which can also be radioactive. As a consequence we observe a modification of the expected time dependence of the count rate. |
słowa kluczowe w j. polskim: |
smog; pył zawieszony; fizyka jądrowa |
słowa kluczowe w j. angielskim: |
smog; particulate matter; nuclear physics |
wydział: instytut / zakład / katedra: |
Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej |
typ: |
praca licencjacka |