The structure of local National Councils over the period 1944 - 1950

Polska po drugiej wojnie światowej należała do bloku państw socjalistycznych. Rozwiązania ustrojowe wówczas wprowadzone służyły realizacji celów politycznych znajdującej się przy władzy Polskiej Partii Robotniczej. Jedną z nowych instytucji były działające w terenie rady narodowe. Początek ich działalności sięga lat 1918 - 1919, jednakże nie miały one wtedy znaczenia, jakiego nabrały po 1944 r. Bowiem w tym właśnie czasie zaczęły odgrywać rolę organów władzy państwowej, przy czym należy podkreślić, iż w 1950 r. ma miejsce kolejna reforma rad narodowych, która zmienia całkowicie ich charakter. Ustrój tych organów stanowi temat niniejszej pracy i zostanie on przedstawiony na podstawie przepisów Statutu Tymczasowego Rad narodowych z 1 stycznia 1944 r., Manifestu lipcowego oraz ustawy z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych. Struktura rad narodowych była zbudowana w oparciu o zasadę hierarchicznego podporządkowania. Poszczególne stopnie tworzyły, rozpoczynając od najwyżej stojącej Krajowej Rady Narodowej, wojewódzkie, powiatowe, miejskie i gminne rady narodowe. Właściwość terytorialna rad narodowych została dostosowana do podstawowego podziału administracyjnego państwa. Powoływanie członków rad narodowych odbywało się na kilka sposobów. Pierwszy z nich nadawał prawo do delegowania przedstawicieli przez organizacje niepodległościowo- demokratyczne spośród kandydatów, którzy musieli spełniać określone w przepisach prawa wymogi. Rady narodowe mogły też same kooptować członków do swego składu oraz rady niższego stopnia miały prawo wysyłać swoich przedstawicieli do rad narodowych wyższego stopnia. Do rady narodowej wchodzili członkowie rady, którzy zostali powołani przed jej uchwaleniem. Dodatkowo do grona rady narodowej wliczano, z racji sprawowanego przez nich stanowiska, wojewodów i starostów. Rady mogły wpływać na swój skład także w sposób negatywny poprzez zawieszenie oraz wykluczenie radnego.Funkcjonowanie rad narodowych opierało się na dwóch podstawowych filarach. Pierwszym z nich były posiedzenia plenarne, na których podejmowano uchwały. Drugim były natomiast organy wewnętrzne rad narodowych. Fundamentalna rolę pełniły prezydia, które wyposażone zostały w szereg uprawnień, m. in reprezentowały ją na zewnątrz. Komisje rad miały charakter organów pomocniczych. Zadania organów wykonawczych rad narodowych, a także samorządu terytorialnego, pełniły wydziały wojewódzkie i powiatowe oraz zarządy miejskie i gminne.

Following World War II, Poland became part of the Communist Bloc. Systemic changes implemented at that time furthered political aims of the ruling Polish Workers’ Party. One such example of a newly introduced institution were National Councils, governmental units operating on a local level. Although their beginnings date back to 1918-1919, their rise to significance came about as late as 1944, when they began to fulfill the role of governmental institutions. One should note that in 1950 another sweeping reform of National Councils was carried out, changing their character altogether. The operating principles of these institutions constitute the thematic concern of this thesis and shall be presented on the basis of the provisions of the Provisory Statute of National Councils of January 1st, 1944, July Manifesto and the Act of September 11th, 1944 on Organizational Structure and Scope of Operation of National Councils. The internal structure of National Councils relied on the principle of hierarchical subordination. At the top of the hierarchy stood State National Council, with province, district, municipal and commune National Councils following in descending order. Territorial jurisdiction of respective National Councils conformed to the administrative division of the country. There existed several procedures of appointment of National Council members. The first allowed the democratic and independence oranizations to delegate their representatives, elected from among candidates who met the requirements set in statutory provisions. Moreover, National Councils had the authority to co-opt new members of their own choosing, while lower-level National Councils could send their representatives to National Councils of higher order. Membership was granted to representatives who had been appointed prior to the establishment of the National Council. Additionally, Province Heads and District Heads were included as members of National Councils, by virtue of their office. The Councils could also detract from their number, by way of suspension or expulsion of a member. Operation of National Councils relied primarily on two mainstays. The first consisted in plenary sittings, during which resolutions were passed, while the other was formed by internal bodies of the Councils. Presidiums played a key role, as they were endowed with a number of competences, among them the right to represent the National Councils outside. Province, district municipal and commune offices acted in an executive capacity and constituted local governments.