StreszczenieNiewydolność oddechowa to stan upośledzonej wymiany gazowej w płucach. Dochodzi do obniżenia PaO₂ <60 mm Hg oraz wzrostu PaCo₂ >45 mm Hg. Wsród głównych objawów niewydolności oddechowej wyróżniamy duszność, kaszel, sinice, oddech paradoksalny, splątanie, tachypnoe, pobudzenie.Etiopatogeneza niewydolności oddechowej związana jest z mechanizmem rozwoju hipoksemii, czyli obniżeniem pO₂ <60 mm Hg i pCO₂ <45mm Hg oraz hiperkapnii, którą charakteryzuje spadek PaO₂ <60mm Hg i wzrost PaCO₂ >45 mm Hg. Klasyfikacja niewydolności oddechowej uzwględnia jej przebieg, mechanizm powstawania, etiologię oraz zaburzenia gazometryczne. Wyróżniamy ostrą niewydolność, potencjalnie odwracalną, rozwijającą się nagle, w ciągu kilku minut oraz przewlekłą, narastającą stopniowo w ciągu kilku tygodni, miesięcy. Do powstania niewydolności oddechowej w zaawansowanej chorobie nowotworowej przyczynia się między innymi: hopoksja, zwężenie lub zamknięcie dróg oddechowych przez guz nowotworowy, nacieczenie płuca przez nowotwór, choroby współistniejące, powikłania wynikające z zastosowanego leczenia, przerzuty nowotworowe oraz infekcje układu oddechowego. Do najczęstszych objawów zaburzenia wymiany gazowej zaliczamy przede wszystkim: duszność, krwioplucie, kaszel, lęk. Ocenę stopnia niewydolności oddechowej można uzyskać dzięki wykorzystaniu skali MRC, NRS, VAS, BORGA, ATS. Leczenie chorego z niewydolnością oddechową w chorobie nowotworowej rozpoczynamy od postępowania przyczynowego, aby zahamować rozwój choroby, usunąć przyczyny niewydolności i zapewnić optymalne warunki do funkcjonowania pacjenta. Postępowanie objawowe skierowane jest na konkretne symptomy i dysfunkcje organizmu.Pielęgniarka sprawująca opiekę nad pacjentem z niewydolnością oddechową w chorobie nowotworowej traktuje go w sposób holistyczny. Uwzględnia zarówno sferę psychiczną jak i duchową chorego oraz zachęca rodzinę do współpracy. Pielęgniarka rozpoznaje główne problemy zdrowotne chorego wynikające z zaawansowanej niewydolności oddechowej i chorób współistniejących, co umożliwia zaplanowanie zindywidualizowanej opieki.

Summary Respiratory failure is a condition of impaired gas exchange in the lungs. This leads to a reduction of oxygen partial pressure PaO₂ <60 mm Hg and increase of carbon dioxide partial pressure PaCO₂ >45 mm Hg. Among the main symptoms of respiratory failure we distinguish: dyspnea, coughing, cyanosis, paradoxical breathing, confusion, tachypnea, agitation. Etiopathogenesis of respiratory failure is related to mechanism for the development of hypoxemia, that is reduction of pO₂ <60 mm Hg and pCO₂ <45mm Hg, and hypercapnia, which is characterized by decrease PaO₂ <60 mm Hg and increase PaCO₂ >45 mm Hg. Classification of respiratory failure takes into account the course, the mechanism of formation, the etiology and gasometry disorders. We distinguish acute respiratory failure, potentially reversible, growing suddenly, within a few minutes; and chronic, growing gradually over several weeks, months.In advanced cancer disease the respiratory failure may be caused, inter alia, by hipoxia, narrowing or obstruction of air passages by the tumor, lung invasion by cancer, comorbidities,complications resulting from the treatment, tumor metastasis and respiratory infections. Dyspnea, hemoptysis, cough, anxiety are the most common symptoms of gas exchange abnormalities. The assessment of intensity of respiratory failure can be achieved by using the scales: MRC, NRS, VAS, BORG, ATS. The treatment of a patient with respiratory failure in cancer disease we begin with the causal procedure, in order to inhibit the development of disease, remove the causes of failure and ensure optimal conditions for the functioning of the patient. Symptomatic treatment is directed at specific symptoms and dysfunctions of the human body. Nurse, who take care for the patient with respiratory failure in cancer disease treat him in a holistic way. It takes into account both the mental and the spiritual sphere of the patient and encourages the family to cooperate. The nurse recognizes the major health problems of the patient resulting from the advanced respiratory failure and comorbidities, which enables to create personalized care plan.