tytuł:
|
PRZEKŁAD KULTUROWY NA PRZYKŁADZIE KSIĄŻKI JURIJA ANDRUCHOWYCZA «EGZOTYCZNE PTAKI I ROŚLINY. WIERSZE Z LAT 1980-1990» |
wariant tytułu: |
CULTURAL TRANSLATION ON THE EXAMPLE OF YURII ANDRUKHOVYCH’S «EXOTIC BIRDS AND PLANTS»
|
autor: |
Raczek Klaudia |
recenzent: |
Korniejenko Agnieszka , Kotyńska Katarzyna
|
promotor: |
Korniejenko Agnieszka
|
data obrony
: |
2015-10-16 |
język: |
polski |
abstrakt w j. polskim: |
Przedmiotem niniejszej pracy jest analiza przekładu książki Jurija Andruchowycza „Egzotyczne ptaki i rośliny. Wiersze z lat 1980-1990” z języka ukraińskiego na język polski w wykonaniu Jacka Podsiadły. Podstawę teoretyczną, na której oparłam swoją argumentację, stanowi teoria przekładu kulturowego. Andruchowycz w „Egzotycznych ptakach i roślinach” korzysta z całego zasobu chwytów, które mieszczą się w konwencji postmodernistycznej, włączając w to na przykład karnawalizację, wielość intertekstów, nieustanną zabawę z czytelnikiem, formą, łączenie sacrum i profanum w zupełnie przypadkowych konfiguracjach. Autor bawi się tropami i toposami nie tylko z kultury europejskiej, ale i światowej. Jego wiersze przepełnione są wątkami biblijnymi, mitologią grecką i rzymską, a także indyjską. Swobodnie żongluje elementami religii chrześcijańskiej obrządku zachodniego oraz wschodniego. Niejednokrotnie tworzy swoją mitologię, opierając ją na legendach lwowskich czy anegdotach, które później również wykorzystuje w publicystyce.Oprócz tego Andruchowycz eksperymentuje z formą wierszy, kiedy część z nich stanowią sonety różnego rodzaju, poematy czy wiersze białe. Tak szybko, jak zmienia się tematyka wierszy, zmienia się też ich gatunek, co wymaga uniwersalnych umiejętności przekładowych ze strony tłumacza. Kłopotliwy jest również język „Egzotycznych ptaków i roślin”, ze względu na jego heterogeniczność. Poeta w dowolny sposób żongluje dialektami, leksyką familiarną, wulgarną czy wyrazami przestarzałymi. To kolejne trudne zadanie, z którym musi poradzić sobie autor tłumaczenia – powinien wychwytywać konteksty, wszystkie niuanse językowe, stylistyczne, aby miały taki sam sens i wydźwięk jak oryginał.Biorąc pod uwagę wspomniane kwestie, różnorodność wątków, języków, omawiana pozycja od razu wydała mi się znakomitym materiałem do analizy przekładu, ze względu na potrzebę użycia wielu różnych strategii tłumaczeniowych, odpowiednio do danego gatunku czy tematyki, których całe bogactwo możemy odnaleźć w tej jednej pozycji. Uważam, że mimo nieoddania pewnych kontekstów czy pełnego bogactwa języka, udało się zachować coś najistotniejszego dla poezji autora „Egzotycznych ptaków i roślin” – brzmienie, odpowiedni rytm, który pozwolił na użycie tych przekładów jako tekstów na płytę Andruchowycza i Karbido o tytule „Cynamon (z dodatkiem Indii)”, pozwalając utworom napisanym nawet dwie czy trzy dekady temu na nowe życie. |
abstrakt w j. angielskim: |
In this thesis I analyze the translation of Yurii Andrukhovych’s "Exotic birds and plants" into Polish by Jacek Podsiadlo. Theoretical basis is theory of the cultural translation.Andrukhovych uses all forms of postmodern convention, including carnivalesque, intertextuality, playing with the reader and forms, combining the sacred and the profane. Author plays with tropes and topoi not only from European culture. His poems are filled with biblical themes, Greek and Roman mythology, as well as Indian. He also uses elements of the Christian religion of the Western and Eastern rite. He often creates his own mythology, basing on legends or anecdotes about Lviv.In addition, Yurii Andrukhovych experiments with forms of his poems, including sonnets and free verse. This requires the transferable skills of the translator.The language of "Exotic birds and plants" is quite perplexing because of its heterogeneity. The poet uses dialects, colloquial lexis, vulgar or obsolete words. This is another difficult task for the interpreter, who should capture contexts, all the nuances of language and stylistic.This book instantly seemed to me like an excellent material for analysis of translation because of the need to use many different translation strategies.Although Jacek Podsiadlo not reflected certain contexts or the full richness of language, he managed to keep something the most important of "The exotic birds and plants" – sound and good rhythm that allowed to use these translations as lyrics on Andrukhovych and Karbido album “Cinnamon (with India)". Thanks to Podsiadlo, poems written even two or three decades ago gained a new life. |
słowa kluczowe w j. polskim: |
Jurij Andruchowycz, Jacek Podsiadło, tłumaczenie, poezja, przekład kulturowy, teoria przekładu, analiza przekładu, przekład, tłumaczenie, postmodernizm |
słowa kluczowe w j. angielskim: |
Yurii Andrukhovych, Jacek Podsiadlo, translation, poetry, cultural translation, translation theory, translation analysis, translation, postmodernism |
wydział: instytut / zakład / katedra: |
Wydział Filologiczny |
typ: |
praca magisterska |