Wstęp: Działania edukacyjne realizowane przez zespół pielęgniarski stanowią jeden z istotniejszych elementów przygotowania rodziny pacjenta wymagającego stałej bądź okresowej wentylacji mechanicznej do podjęcia nad nim opieki w warunkach domowych. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej (NZOZ) Zakład Opiekuńczo-Leczniczy (ZOL) „Serdeczna Troska” w Krakowie, którego zakres świadczeń obejmuje opiekę stacjonarną i domową nad chorymi mechanicznie wentylowanymi, opracował i wdrożył pod koniec 2013 roku autorski program edukacyjny „Bezpieczny Oddech”. Jest to program stworzony z myślą o rodzinach pacjentów zakwalifikowanych do domowej wentylacji mechanicznej, w którym pacjent na określony czas zostaje przyjęty do opieki stacjonarnej w ZOL. W czasie jego pobytu rodzina jest edukowana w zakresie niezbędnym do przejęcia samodzielnej opieki nad chorym w domu. Ideą programu jest obniżenie poziomu lęku opiekunów, zwiększenie ich chęci do podjęcia opieki nad chorym w warunkach domowych oraz zwiększenie bezpieczeństwa samych pacjentów. Celem edukacji rodzin w ramach programu „Bezpieczny Oddech” jest wyposażenie ich w wiedzę oraz umiejętności z zakresu: opieki i pielęgnacji pacjenta mechanicznie wentylowanego, obsługi sprzętu medycznego, reagowania w stanach nagłych oraz przygotowania środowiska domowego w taki sposób, aby sprzyjało on nie tylko pacjentowi ale także w możliwie największym stopniu ułatwiało opiekę nad nim.Cel pracy: Celem pracy była charakterystyka programu edukacyjnego „Bezpieczny Oddech”oraz ocena wpływu edukacji zdrowotnej realizowanej w ramach tego programu, na obniżenie poziomu lęku u dwóch porównywanych grup rodzin pacjentów skierowanych do wentylacji mechanicznej w warunkach domowych. Pierwszą grupę stanowiły rodziny objęte programem „Bezpieczny Oddech”, drugą - rodziny edukowane jedynie w oddziałach szpitalnych. Materiał i metody: Badaniem objęto łącznie rodziny 30 pacjentów znajdujących się pod opieką Zespołu Długoterminowej Opieki Domowej dla Pacjentów Wentylowanych Mechanicznie NZOZ „Serdeczna Troska”. W grupie badanych znajdowały się rodziny które ukończyły program „Bezpieczny Oddech” w ZOL oraz takie, których edukacja odbywała się wyłącznie w oddziałach szpitalnych. W badaniach zastosowano metodę sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem trzech autorskich kwestionariuszy ankiet.Wyniki i wnioski: Wyniki przeprowadzonych badań wykazały, iż edukacja zdrowotna odgrywa bardzo istotną rolę w procesie przygotowania opiekunów oraz pacjentów z niewydolnością oddechową do wentylacji w warunkach domowych. Odpowiedni program edukacyjny może znacznie obniżyć poziom lęku rodziny/opiekunów i ułatwić podjęcie decyzji o sprawowaniu opieki nad chorym w domu. Może także zwiększyć poziom zadowolenia z efektów nauki oraz pewność siebie osób edukowanych. Pielęgniarka, jako członek zespołu terapeutycznego stanowi w tym przypadku główne źródło wiedzy dla edukujących a kompleksowa, dobrze dostosowana edukacja zdrowotna znacznie zmniejsza występowanie zdarzeń niepożądanych po powrocie do domu. Praca składa się z sześciu rozdziałów, w tym z części teoretycznej (rozdz. 1-4) oraz metodologicznej (rozdz. 5-6). W części teoretycznej opisane zostały zagadnienia dotyczące niewydolności oddechowej, stacjonarnej i domowej wentylacji mechanicznej pacjentów, programu edukacyjnego „Bezpieczny Oddech” oraz roli edukacyjnej pielęgniarki w tym programie. Część badawczą stanowią wyniki badań przeprowadzonych wśród rodzin pacjentów skierowanych do wentylacji domowej świadczonej przez NZOZ ZOL „Serdeczna Troska”.

Introduction: Educational activities carried out by the nursing team is one of the most important elements of the preparation of the patient's family that requires a continuous or periodic mechanical ventilation to take over the care at home. Private Health Care Centre (NHCC) - care and treatment facility "Serdeczna Troska" in Krakow, whose range of services includes stationary and home care for patients who require mechanical ventilation, developed and implemented in late 2013 original educational program "Safe Breath".It’s a program designed for families of patients directed to mechanical ventilation at home, in which the patient for a limited time is admitted to residential care in the care and treatment facility "Serdeczna Troska". During his stay, family is educated to the extent necessary to assume self-care for patients at home. The idea, behind the program, is to reduce the level of caregivers anxiety, increasing their willingness to take care of patients at home and increase the safety of the patients themselves.The aim of the education of families under the "Safe Breath" program is to equip them with knowledge and skills in the following areas: care and welfare of the mechanically ventilated patient, maintenance of medical equipment, responding to emergencies and to prepare the home environment in a way, that is most comfortable to the patient but also as far as possible helps caregivers taking care of him.The aim of the study: The aim of the study was to characterize the educational program "Safe Breath" and to assess the impact of health education provided under this program, to reduce the level of anxiety in two groups of families which close ones was referred for mechanical ventilation at home. The first group were families covered by the "Safe Breath" program, the secondo one – familys only educated in hospital wards by various medical staff.Materials and methods: The study involved 30 families/caregivers, which are under the care of Home Care Team for Mechanically Ventilated Patients “Serdeczna Troska”. In the study-group were families, who completed the "Safe Breath" program and those, whose education took place only in hospital wards. The study used diagnostic survey method using 3 original questionnaires.Results and conclusions: Results of this study showed, that health education has very important role in the preparation of caregivers and patients with respiratory failure to mechanical ventilation at home. The appropriate educational program can significantly reduce the level of fear (of home care) of the family as well as increase the level of satisfaction with the results of education and confidence of its participants. The nurse, as a member of the therapeutic team in this case is the main source of knowledge for educating, and comprehensive, well-chosen health education significantly reduces the incidence of emergency events after returning home.The thesis consists of six chapters, including theoretical part (chap. 1-4) and methodological (chap. 5-6). The theoretical part describes the issues related to respiratory failure, stationary and home mechanical ventilation of the patients, the educational program "Safe Breath" and the educational role of nurses in this program. Methodological part consist of the results of research carried out among families of patients targeted for mechanical ventilation at home, provided by „Serdeczna Troska”.