Celem niniejszej pracy jest przeprowadzenie i prezentacja wyników projektu badawczego mającego ostatecznie umożliwić porównanie realizacji polsko- oraz niemieckojęzycznego wzorca tekstowego "podziękowań pogrzebowych".Wstęp poświęcony jest wskazaniu celu oraz sformułowaniu hipotez podlegających późniejszej weryfikacji. Poza tym ustalone zostały poszczególne kroki, których przedsięwzięcie powinno ostatecznie pozwolić na rekonstrukcję, opis, a także kontrastywne porównanie badanych wzorców tekstowych.W rozdziale pierwszym skupiono się na określeniu pola badawczego. Na podstawie germanistycznych oraz polonistycznych publikacji z zakresu lingwistyki tekstu omówiono rozumienie zasadniczych zjawisk, takich jak tekst, rodzaj tekstu oraz wzorzec tekstowy. Tym samym podjęto próbę analizy rzeczywistości tekstowej, a zwłaszcza funkcjonowania rodzajów tekstu z uwzględnieniem ich fundamentalnych wzorców. Ponadto wyjaśniono najważniejsze założenia teorii prototypów, dzięki czemu możliwe będzie wyłonienie układu cech prototypowych dla badanego rodzaju tekstu.W drugiej części pracy przedstawiono wielowymiarowe ujęcia opisu wzorców tekstowych. Z uwagi na to, że stanowią one podstawę dla przeprowadzenia wspomnianego projektu badawczego, omówiono szczegółowo dwa modele wielopłaszczyznowe (wg Heinemann/Viehweger 1991 oraz Brinker 1992).Trzeci rozdział dostarcza informacji na temat sposobu postępowania metodologicznego. Po wyodrębnieniu poszczególnych płaszczyzn opisu tekstu zaczerpniętych z modelu wg Heinemann/Viehweger (1991), dokonano wyboru określonych kryteriów rozróżniających na podstawie zaproponowanego przez Heinemann/Heinemann (2002) modelu analizy tekstu, co w rezultacie pozwoliło na opracowanie kompleksowej instrukcji opisu wzorców tekstowych. Poza tym scharakteryzowano tu zebrany materiał badawczy podając m.in. dane o liczbie analizowanych egzemplarzy bądź źródłach, z których zostały one pozyskane.W czwartej części niniejszej pracy dyplomowej umieszczono szczegółową analizę przykładową dwóch wybranych podziękowań pogrzebowych (po jednym egzemplarzu w każdym badanym języku), która została przeprowadzona w oparciu o opracowany model opisu wzorca tekstowego.W rozdziale piątym zestawiono w formie tabelarycznej wyniki całościowej analizy. Dzięki kontrastywnej charakterystyce poszczególnych płaszczyzn tekstowych dokonano interpretacji korpusu językowego oraz wyciągnięto wnioski z porównania. Uwzględniając cechy mniej i bardziej typowe dla badanego rodzaju tekstu, zrekonstruowano i opisano zarówno niemiecko-, jak i polskojęzyczną strukturę prototypową wzorca tekstowego podziękowań pogrzebowych.

The subject of the research project of this thesis are both Polish and German text patterns of funereal acknowledgements.The introduction is dedicated to indicate the objective and form hypotheses that are to be verified later. Respective actions, which had allowed to reconstruct, describe and contrastively compare the text patterns, had also been determined.The first chapter is focused on circumscribing the research field. Based on German and Polish publication in the field of text linguistics, the understanding of fundamental phenomena, such as text, text genre and text pattern has been discussed. A text reality analysis has thereby been attempted, focusing on the functioning of text genres with consideration of their fundamental patterns. Furthermore, main assumption of the prototype theory have been explained. This makes selection of prototype features systems for studied text genre.In the second part of the thesis, a multi-dimensional approaches on describing text patterns was depicted. In view of the fact that they constitute a base for the mentioned research project, two multi-level models were discussed in detail (by Heinemann/Viehweger 1991 and Brinker 1992)The third chapter provides information about the manner of methodological proceedings. Having distinct individual levels of text description drawn from the model by Heinemann/Viehweger (1991), a choice of precise distinctive criteria was made, based on a text analysis model proposed by Heinemann/Heinemann (2002). As a result, formulation of an instruction of complex text pattern description was possible. Furthermore, the collected research materials was characterized by means of i.a. data of numbers of analyzed copies or the sources from which they were acquired.In the fourth part of this thesis a detailed example analysis of two chosen funereal acknowledgements was conducted (one copy in each language), based on the constructed text pattern description model.In the fifth chapter results of all-encompassing analysis was presented in the form of a table. Through contrastive characteristics of individual text levels, corpus was interpreted and the conclusions were drawn. Having considered features that are typical for the researched text genre to a greater or smaller extend, a prototype text pattern structure of funereal acknowledgements was reconstructed and described both for Polish and German languages.

Den Gegenstand des dieser Diplomarbeit zugrundeliegenden Forschungsprojekts bildet sowohl polnisch-, als auch deutschsprachige Realisierungsform des Textsortenmusters Trauerdanksagung.Der einführende Teil dieser Arbeit ist der Darstellung des zu erreichenden Forschungsziels gewidmet. Außerdem wurden hier gewisse Hypothesen aufgestellt und einzelne Schritte festgelegt, mit deren Hilfe die untersuchten Textsortenmuster rekonstruiert und beschrieben sowie kontrastiv miteinander verglichen werden sollen.Im ersten Kapitel wurde die Bestimmung des Forschungsfeldes ins Zentrum der Erwägungen gerückt. Auf der Basis von verschiedenen Ansätzen aus dem Bereich der germanistischen und polonistischen Textwissenschaft wurden solche Phänomene wie Text, Textsorte und Textmuster erklärt. Dadurch wurde gleichzeitig versucht, die textuelle Wirklichkeit und vor allen Dingen das Funktionieren von Textsorten unter Berücksichtigung ihrer fundamentalen Muster einer Analyse zu unterziehen. Ansonsten wurden hier die wichtigsten Konzeptionen der Prototypentheorie erläutert, was im weiteren Verlauf bei der Eruierung von textsortenprototypischen Merkmalen behilflich sein sollte. Der zweite Arbeitsteil handelt von multidimensionalen Auffassungen zur Beschreibung von Textsortenmustern. In Hinsicht darauf, dass sie als Ausgangspunkt für die Durchführung des zu realisierenden Forschungsprojekts gelten, wurden an dieser Stelle zwei Mehrebenenmodelle (nach Heinemann/Viehweger 1991 und Brinker 1992) detailliert dargestellt.Das dritte Kapitel liefert Informationen über die Vorgehensweisen, welche zur Erreichung des angestrebten Arbeitsziels eingesetzt wurden. Nach der Aussonderung von einzelnen Textbeschreibungsdimensionen, die dem von Heinemann und Viehweger (1991) geschaffenen Mehrebenenmodell entnommen wurden, konnten bestimmte Differenzierungskriterien anhand der von Heinemann/Heinemann (2002) vorgeschlagenen Textbeschreibung ausgewählt werden, was im Resultat eine komplexe Textsortenmusterbeschreibungsanleitung entwerfen ließ. Überdies wurde hier das aufbereitete Textkorpus näher beschrieben, indem unter anderem die Angaben zur Anzahl von analysierten Textexemplaren oder zu Quellen, unter denen sie abzurufen sind, gemacht wurden.Im vierten Teil dieser Diplomarbeit wurde eine ausführliche Beispielanalyse von zwei ausgewählten Trauerdanksagungen präsentiert (ein Exemplar je Sprache), deren Durchführung in Anlehnung an das entworfene Textbeschreibungsmodell erfolgte.Das fünfte Kapitel stellt die Zusammenstellung der Untersuchungsergebnisse aller Textexemplare in einer tabellarischen Form dar. Das ganze Textkorpus konnte infolge der Charakteristik von einzelnen Textdimensionen aus kontrastiver Sicht interpretiert werden. Schließlich konnten Schlussfolgerungen aus dem Vergleich gezogen werden. Mit Rücksicht auf die für das Forschungsmaterial mehr und weniger typischen Merkmale wurde das deutsche und polnische Textsortenmuster Trauerdanksagung samt seiner prototypischen Struktur rekonstruiert und beschrieben.