Wskaźniki ekonomiczne plasują Afganistan w czołówce najbiedniejszych krajów świata. Dziesięciolecia walk zbrojnych przyczyniły się do zniszczenia istniejącej infrastruktury oraz dezintegracji systemu opieki zdrowotnej. Obywatele Afganistanu borykają się ze skrajnym ubóstwem oraz problemami zdrowotnymi charakteryzującymi także inne kraje rozwijające się, takimi jak znaczący odsetek zachorowań i zgonów z powodu chorób infekcyjnych, wysoka umieralność okołoporodowa matek czy umieralność niemowląt. Zły stan zdrowia populacji wynika przede wszystkim ze znacznie ograniczonego dostępu do świadczeń medycznych, niedostatku personelu oraz braku środków finansowych w budżecie państwa. Obserwowana w ostatnich latach poprawa wynika z zaangażowania międzynarodowych aktorów polityki zdrowotnej i wykorzystania sprawdzonych wcześniej rozwiązań, takich jak kontraktowanie świadczeń z organizacjami pozarządowymi czy implementacja podstawowego pakietu usług zdrowotnych. Celem pracy jest scharakteryzowanie roli trzeciego sektora we współtworzeniu afgańskiego systemu ochrony zdrowia, a także przybliżenie sytuacji epidemiologicznej Afganistanu i modelujących ją czynników.

Economic indicators place Afghanistan among the poorest countries in the world. Decades of armed conflict led to the destruction of existing infrastructure and contributed to the disintegration of the health system. The Afghans struggle with extreme poverty and face health conditions typical of other underdeveloped countries, such as high prevalence and death rates from infectious diseases, or considerable maternal and infant mortality rates. Poor health status of the Afghan population results primarily from severely limited access to medical care, shortage of skilled personnel, and heavy financial constraints. The improvement observed over the last couple of years was mostly due to the engagement of international actors, and the employment of proven solutions, such as contracting out with non-governmental organisations or implementing basic package of health services. The paper was aimed to present the role of the third sector in Afghan health system architecture, as well as describe local health situation and its determining factors.