W dobie masowego dostępu do szkół wyższych słyszy się głosy o kryzysie uniwersytetu, erozji etosu akademickiego oraz zaniku jego tożsamości. Przyczyny tego stanu rzeczy uznawane są komercjalizacja szkolnictwa wyższego oraz niedojrzałość intelektualna studentów. Celem niniejszej pracy jest charakterystyka modeli studiowania będących ilustracją rzeczywistości studenckiej. W tym celu opracowane zostały dwa modele studiowania określające hierarchię wartości, działania podejmowane w toku studiowania oraz postrzeganie wspólnoty akademickiej. Pierwszy model – akademicki skupiony jest na dążeniu do prawdy i wiedzy, drugi – utylitarny zogniskowany jest na praktycznym wykorzystaniu wiedzy oraz umiejętnościach przydatnych na rynku pracy. W oparciu o stworzone modele studiowania przeprowadzone zostało badanie studentów wybranych szkół wyższych, które pozwoliło określić wartości przyświecające studentom, zachowania studentów związane z uczestnictwem w zajęciach, zdawaniem egzaminów oraz zaangażowaniem w życie uczelni i postrzeganie relacji wewnątrz wspólnoty akademickiej. Przedstawione zostały również charakterystyczne dla poszczególnych modeli złe praktyki związane z codziennością studencką. Ramy teoretyczne analizy stanowi teoria racjonalnego wyboru, która pozwala spojrzeć na działania studentów zarówno z perspektywy indywidualnych preferencji jak również z poziomu obowiązujących norm i wartości. Dzięki zastosowaniu metody ilościowej określony został dominujący wśród studentów model studiowania.

This paper studies the characteristics of the models of study which represent actual students reality. For this purpose, two models have been developed to study defining the hierarchy of values, actions taken in the course of studying and perceptions of the academic community. The first model - the academic is focused on the pursuit of truth and knowledge, the second - utilitarian is focused on the practical use of the knowledge and skills useful for the labour market. Based on the evolved models of study there was an examination carried out of selected students in further education. The study determined students' values and behavior associated with participation in classes, taking exams, involvement in university life and the perception of relations within the academic community. Also explored, for each specific model of study, bad practices in the everyday students life. Theoretical framework of the analysis is rational choice theory, which allows the analyses of students' behavior considering the perspective of individual preferences as well as the level of the existing norms and values. The quantitative method was used to identified the dominant studying model.