tytuł: | Gnoza i motywy gnostyckie w wybranych powieściach i opowiadaniach Philipa K. Dicka |
wariant tytułu: |
Gnosis and gnostic elements in select novels and short stories of Philip K. Dick |
autor: | Pietrzak Agnieszka |
recenzent: | Majkowski Tomasz , Prokop-Janiec Eugenia |
promotor: | Prokop-Janiec Eugenia |
data obrony : | 2014-10-21 |
język: | polski |
abstrakt w j. polskim: | Philip Kindred Dick (1928–1982), mimo że od jego śmierci minęło już ponad trzydzieści lat, zainteresowaniem polskich badaczy literatury i kultury zaczął się cieszyć dopiero niedawno, co ma z pewnością ścisły związek z dość późną nobilitacją science fiction jako gatunku wartego refleksji naukowej. Mimo że powstaje coraz więcej artykułów oraz prac naukowych poświęconych pisarzowi, nadal brakuje obszernej i wyczerpującej monografii jego twórczości. Praca pt. „Gnoza i motywy gnostyckie w wybranych powieściach i opowiadaniach Philipa K. Dicka” również z pewnością nie wyczerpuje zagadnienia, stanowi raczej skromną próbę rekonstrukcji pewnych pomysłów i teorii, jakie znaleźć można na kartach książek Dicka. Jest również ukłonem w stronę tego wyjątkowego autora i jego dzieł, które mimo upływu lat nie tracą nic na aktualności. Celem niniejszej pracy jest przede wszystkim przybliżenie czytelnikowi specyficznego systemu religijnego stworzonego przez Philipa K. Dicka. Choć system ten stanowi mieszankę różnych religii i idei filozoficznych, zwykło się go określać mianem gnostycyzmu bądź gnozy, i właśnie wątki gnostyckie w twórczości Dicka są głównym przedmiotem zainteresowania autorki. W pracy nie zostaje przedstawiona szczegółowa rekonstrukcja wierzeń Dicka – chodzi raczej o prześledzenie drogi duchowych poszukiwań pisarza oraz płynące z proponowanych przezeń koncepcji konsekwencje. Na podstawie powieści i opowiadań Philipa K. Dicka („Ubik”, „Odmiana druga”, „Czy androidy marzą o elektrycznych owcach?”, „Możemy cię zbudować”, „Przez ciemne zwierciadło”, „Labirynt śmierci”, „VALIS” oraz „Transmigracja Timothy’ego Archera”), a także jego esejów, listów i notatek, skonfrontowane zostają deklaracje pisarza i ich twórcze realizacje. W wybranych utworach szczególny nacisk kładzie się na kwestie obcości i transgresji oraz ich zderzenie z programem pozytywnym, jakim jest religia. Powstaje pytanie, w jaki sposób gnostycyzm przyczynia się do oswajania postmodernistycznej rzeczywistości i czy wobec człowieka może pełnić funkcję ocalającą. By na nie odpowiedzieć, praca wskazuje nie tylko na inspiracje, z których Dick czerpał przy formułowaniu swojego projektu religijnego, lecz także pewne lęki i obsesje, które wprowadziły go na drogę gnozy. Zostaje ukazany sposób, w jaki sposób pisarz stara się przepracować swoje fobie przy pomocy religii, a także porażka tej „autoterapii”: proponowany przez Dicka pozytywny ogląd świata nie znajduje bowiem pełnego odzwierciedlenia w jego twórczości. Pracę zamykają wnioski dotyczące potencjału gnozy jako nowego paradygmatu dla świata i człowieka współczesnego oraz próba podsumowania przesłania płynącego ze wszystkich utworów Dicka, które pozostaje niezmienne mimo ich wewnętrznych sprzeczności, a które można zamknąć w prostym i uniwersalnym dla wszystkich religii nakazie: „Bądź dobry”. |
abstrakt w j. angielskim: | Despite the fact that since the death of American SF writer Philip Kindred Dick (1928-1982) passed over thirty years, his work has only started finding recognition among the polish scholars relatively recently, a fact which is certainly related to the late recognition of the sf genre as a subgenre of fiction worthy of research. Even though more and more articles devoted to the writer are being published, there is still a lack of a exhaustive monography devoted to his works. The work entitled „Gnosis and gnostic elements in select novels and short stories of Philip K. Dick“ is certainly not an exhaustive exploration of the topic, but rather is a humble attempt at reconstruction of certain ideas and theories which can be found among the pages of Dick‘s books. It is also a nod towards that unique author and his works, which remain relevant to this day. The aim of this work is to acquaint the reader with the unique religious system created by Philip Kindred Dick. Although said system constitutes a mixture of different religions and philosophical systems, it has come to be referred to as gnosis or gnosticism, and it is those gnostic themes contained within Dick‘s writing that are the focus of this work. The work is not a detailed reconstruction of Philip K. Dick‘s beliefs, but rather a retracing of his spiritual search and the conventions proposed therein. The writer‘s declarations and their artistic realization is confronted based on his novels and short stories ("Ubik", "Second Variety", "Do Androids Dream of Electric Sheep?", "We Can Build You", "A Scanner Darkly", "Maze of Death", "VALIS" and "The Transmigration of Timothy Archer") and also on his essays, letters and notes. In select works special emphasis is placed on the alienation and transgression, and their clash with the positive program which is religion. A question is raised: how does gnosticism contribute to the taming of postmodern reality and whether it can fulfill a salvating function towards man. |
słowa kluczowe w j. polskim: | gnoza, gnostycyzm |
słowa kluczowe w j. angielskim: | gnosis, gnosticism |
wydział: instytut / zakład / katedra: | Wydział Polonistyki |
typ: | praca magisterska |
Plik | Rozmiar | Format | Przeglądanie |
---|---|---|---|
Nie ma plików powiązanych z tą pozycją. |