Praca jest rozprawą poświęconą mediacji przedstawionej jako sposób alternatywnego rozwiązywania sporów i konfliktów pomiędzy stronami. Przedmiotem analizy jest teoretyczne ujęcie mediacji i jej praktyczne zastosowanie w sprawach karnych. Obejmuje ona cele, zasady i etapy mediacji, ze wskazaniem miejsc w wymiarze sprawiedliwości, w których znajduje zastosowanie. W pracy przedstawiony został zarys historyczny tworzenia się teorii sprawiedliwości, z naciskiem położonym na teorie retrybutywne oraz ideę sprawiedliwości naprawczej, której główne założenia opierają się na naprawieniu i zadośćuczynieniu szkody wyrządzonej drugiemu człowiekowi popełnionym przestępstwem. Omówione zagadnienia teoretyczne oparte zostały na poglądach twórców koncepcji sprawiedliwości, a także teoretyków i praktyków takich dziedzin nauki jak historia, kryminologia, prawo, psychologia, socjologia i wiktymologia. Opis zawiera genezę sprawiedliwości naprawczej, która stanowi podłożę alternatywnych sposobów rozstrzygania sporów i konfliktów, do których zalicza się mediację. Ze względu na zainteresowanie tą tematyką treść pracy została uzupełniona o własne spostrzeżenia i przemyślenia.Znaczna część pracy poświęcona jest postępowaniu mediacyjnemu w spawach karnych z uwzględnieniem wszystkich jego etapów. Mieści się w niej szczegółowa charakterystyka podmiotów uprawnionych do jego prowadzenia, jak również tych, którym przysługuje prawo skierowania sprawy do mediacji oraz jego uczestników czyli pokrzywdzonego i sprawcy z omówieniem korzyści i możliwości jakie stwarza im instytucja mediacji. Przedstawiony został także zakres spraw kwalifikujących się do postępowania mediacyjnego oraz sposoby zakończenia mediacji, w tym ugody zawieranej przez strony postępowania.Ostatnia część prezentuje opis regulacji prawnych na podstawie, których mediacja znajduje zastosowanie. Wskazane zostały przemiany zachodzące na przestrzeni ostatnich lat w polskich kodyfikacjach prawa karnego materialnego i procesowego w kontekście zmian, które mają wejść w życie wraz z nowelizacją Kodeksu postępowania karnego w lipcu 2015 roku.

The presented work is devoted to mediation as a means of alternative dispute resolution between the parties. The analysis contains of the theoretical approach to mediation and its practical application in criminal cases. It covers the objectives, principles and stages of mediation, with an indication of places in the judiciary, where it is applicable. The work presents an outline of the historical formation of the theory of justice, with emphasis on theories of retributive and restorative justice concept. Theoretical issues are based on the views of the creators of the concept of justice, as well as theorists and practitioners from other disciplines such as history, criminology, law, psychology, sociology, and victimology. The description includes the origins of restorative justice, which is a foundation for the alternative dispute resolution, including mediation. Work is complemented by author's own observations and thoughts. Much of the work is devoted to the mediation procedure and its all stages of in the criminal cases. It includes detailed characteristics of entities entitled to conduct mediation, as well as its participants - the victim and the perpetrator - with the description of the benefits and opportunities offered by the institution of mediation. Author points out the range of issues eligible for mediation and its possible outcomes, including an agreement of the parties. The last part presents a description of the regulations under which mediation is used. The work describes changes that were taking place in recent years in polish criminal law in the context of the changes that will come into force with the amendment of the Code of Criminal Procedure in July of 2015.