W pierwszym rozdziale niniejszej pracy przedstawiono zmiany w poglądach emancypantek na małżeństwo na przełomie XIX i XX wieku. Wymieniono najważniejsze kwestie, które poruszała ówczesna publicystyka kobieca. Kolejny rozdział pokazuje, jak na tym tle sytuują się poglądy Gabrieli Zapolskiej – wielkiej skandalistki epoki Młodej Polski. Dzięki omówieniu fragmentów jej artykułów i analizie prywatnej korespondencji widać różnicę między oficjalnymi poglądami pisarki, a stanowiskiem, jakie reprezentowała w życiu prywatnym. Rozdział trzeci zawiera także wyjaśnienie tej pozornej sprzeczności. Kolejny, odpowiada na pytanie, jakie modele małżeństwa wyłaniają się z prozy Zapolskiej i jak destrukcyjnie wpływają na uwikłanych w nie bohaterów. Dalsza część pracy została poświęcona wizerunkowi małżeństwa zawartemu na kartach wybranych powieści i opowiadań Gabrieli Zapolskiej. Skupiono się na takich aspektach jak dialog, gra pozorów, erotyka i zdrada. Każdy z tych obszarów pisarka uważała za kluczowy dla małżeńskich relacji, a jednocześnie skażony przez patriarchalny model kultury. Mimo dostrzeganych wynaturzeń autorka „Moralności Pani Dulskiej” nie odrzuciła instytucji małżeństwa w całości. Opowiedziała się za jej reformą i przekształceniem w formalny związek dwojga ludzi, którzy są dla siebie partnerami pod każdym względem. Unikatowy program naprawy małżeństwa zaproponowany przez Zapolską pod wieloma względami wyprzedził epokę, w której powstał.

The first chapter presents the changes in opinions about marriage among emancipated women in the 19th and 20th century. It contains the significant issues which were brought up in the publicity at this time. Next chapter shows Gabriela Zapolska’s – the great scandalist of the Young Poland – ideas about this topic. Her pieces of work: articles and private correspondence give an outlook on the difference in opinions and attitudes which Zapolska presents in her private and professional life. Chapter three contains the explanation of contradiction between these two. The next part gives the information about types of marriages presented in Zapolska’s writings and how it influenced the particular characters of her stories. The next part of the thesis presents the view of the marriage on the prose and short stories. It focuses on different features e.q. dialogs, erotic or infidelity. Each of these has, according to Gabriela Zapolska, a special impact on marriage relations. However, Zapolska did not exclude the marriage institution in general. She agreed for transformations, changes and reforms so that the relationships could be more significant and formal. The unique ideas and thoughts about relations between women and men has undoubtedly gone ahead their time.