Celem badań była ocena zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego na podstawie uszkodzeń plech porostów oraz akumulacji metali ciężkich (Cd, Pb, Cu, Zn, Fe, Ni, Cr) i siarki w sezonie zimowym 2012/2013 na dwóch badanych powierzchniach zlokalizowanych w obrębie Pustyni Starczynowskiej w Nadleśnictwie Olkusz. Podjęto próbę określenia zależności degradacji plech i akumulacji w nich poszczególnych pierwiastków od odległości od lokalnego źródła zanieczyszczeń, jakim są Zakłady Górniczo-Hutnicze Bolesław.Na 25 stanowiskach wykonano półroczną (od 15 października 2012 do 15 kwietnia 2013) transplantację plech porostu Hypogymnia physodes, które pobrane zostały z terenu kontrolnego Borów Tucholskich. Po ekspozycji przeniesione do laboratorium plechy poddano analizie makro- i mikroskopowej dla oceny uszkodzeń morfologicznych oraz anatomicznych, a przeprowadzono analizę koncentracji poszczególnych metali (metoda atomowej spektrometrii absorpcyjnej) oraz siarki (metodę turbidymetryczna Buttersa-Chenry’ego). Analizom poddano także plechy porostów z Borów Tucholskich w celu określenia poziomu odniesienia. Otrzymane wyniki porównano ponadto z danymi dla Pustyni Starczynowskiej z sezonu letniego 2013 i sezonu zimowego 2010/2011 oraz dla Stacji Bazowej ZMŚP w Szymbarku z sezonu zimowego 2012/2013.Badania wykazały znaczne uszkodzenia plech zarówno morfologiczne, jak i anatomiczne, co pozwala stwierdzić negatywny wpływ przede wszystkim ZGH Bolesław na porosty, a tym samym na jakość powietrza w obrębie badanego terenu. Częściowo potwierdzają to wyniki analizy chemicznej. Akumulacja poszczególnych pierwiastków w plechach różni się nie zawsze istotnie statystycznie, w zależności od sezonu oraz terenu ich transplantacji, na co wpływa szereg czynników. Brak jest jednak możliwości jednoznacznego stwierdzenia poprawy stanu powietrza ze względu na bardzo różnorodne wyniki.

The aim of this study was to estimate the air pollution based on lichen’s thallus’ damages and the accumulation of heavy metals (Cd, Pb, Cu, Zn, Fe, Ni, Cr) and sulphur in them in winter season 2012/2013 on two investigated areas located within the Starczynowska Desert in Olkusz Forest District. It was an effort taken to determine relations between degradation of thallus and accumulation of the different elements in them and distance from the local source of pollution, which is the zinc-lead smelter complex (ZGH Boleslaw).At 25 sites the half-year (15th October – 15th April) transplantation of lichen Hypogymnia physodes was done. Thallus were collected from the control area – Bory Tucholskie. After exposure they were transported to laboratory, where a macro- and microscopic assay of morphological and anatomical damages and chemical analysis due to metals concentration (absorption spectrometry method) and sulphur one (Butters-Chenry’s turbidimetric method) were made. Lichen thallus from Bory Tucholskie were analyzed in the same way to determine the baseline. In addition the results were compared with the data for Starczynowska Desert from the summer 2013 and winter 2010/2011 and the base station of Integrated Nature Monitoring System in Szymbark for the winter season 2012/2013.The research shows significant morphological and anatomical damage of thallus, what demonstrate the impact of ZGH Boleslaw on lichens and air pollution within the area. Results of chemical analysis verify it in part. The accumulation of individual elements in lichen thallus is different more or less significantly, what depends on the season and area of transplantation, it is the effect of influence of many factors. However there is no possibility to find the recovery of air quality due to various results.