Na mocy dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy wszystkie grunty położone w ówczesnych administracyjnych granicach miasta zostały skomunalizowane (następnie znacjonalizowane). Ten jeden akt wydany przez ówczesną Władzę Ludową stał się źródłem wielu nierozwiązanych do dnia dzisiejszego problemów natury prawnej i moralnej. Celem niniejszej pracy jest analiza aspektu prawnego wskazanego zagadnienia, jednak zważywszy na poziom jego skomplikowania zawiera ona również wybrane kwestie związane ze skutkami dekretu warszawskiego powstałymi w sferze faktycznej. Z uwagi na ujęcie tematu niniejsza praca nie zawiera szczegółowej, odrębnej analizy potencjalnie przysługujących dawnym właścicielom roszczeń odszkodowawczych. Omawianie powyżej zarysowanego tematu rozpocząłem od wprowadzenia podstawowych pojęć oraz opisania sytuacji faktycznej i prawnej towarzyszącej wprowadzeniu dekretu. Rozdział drugi zawiera szczegółowe rozważania dotyczące postanowień dekretu warszawskiego: normatywnej podstawy aksjologicznej tego aktu prawnego, skutków jego wejścia w życie oraz przesłanek rozpatrywania wniosków złożonych w trybie tego dekretu (dalej: „wnioski dekretowe”). Kolejny rozdział stanowi opis poszczególnych regulacji, wprowadzanych już po wejściu w życie dekretu, wpływających na sytuację prawną gruntów warszawskich oraz ich dawnych właścicieli, Rozdział czwarty poświęciłem na analizę obecnie obowiązujących aktów normatywnych w zakresie, w jakim mogą one zmieniać kształt roszczeń i postępowań umożliwiających ich dochodzenie, opisanych w rozdziale poprzedzającym. Kolejny rozdział zawiera omówienie postępowań wszczętych na skutek złożenia wniosku określonego w art. 7 ust. 1 dekretu warszawskiego, które mogą toczyć się obecnie. W rozdziale szóstym skupiłem się na rozważaniach dotyczących sposobów weryfikacji decyzji ostatecznych wydanych w postępowaniach opisanych w trzech poprzedzających rozdziałach, na podstawie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Przedmiotem analizy zawartej w ostatnim rozdziale jest instytucja zasiedzenia nieruchomości należącej do Skarbu Państwa lub m. st. Warszawy, mająca ogromne znaczenie praktyczne dla statusu prawnego gruntów warszawskich.

On the basis of the decree of the State National Council 26th October 1945 there occurred the municipalization of all real estates placed within administrative borders of Warsaw. Subsequently municipalized real estates became the property of the State. The above-mentioned decree raised a great amount of both legal and ethical problems hitherto unsolved. The main purpose of the following master's thesis was to discuss most relevant legal aspects of status of real estates in Warsaw. However, due to the complexity of this issue, it is inevitable to discuss its factual aspect. The aspect of compensation for the loss of the property has not been widely discussed.The thesis begins with a description of the legal and factual situation accompanying the release of the decree. The second chapter contains a broad overview of provisions of the above mentioned act: its axiological basis, consequences of its adoption, proceedings therein specified, rights granted to previous owners. Following chapter presents the laws imposed after the decree came into force effecting the legal status of real properties in Warsaw and claims of their former owners. Chapter fourth provides the overview of constitutional and statutory provisions that are currently in force, focusing on their affects on the rights to the property described in previous chapters. Thereafter the characterization of proceedings that may be instituted or are already pending under provisions of art. 7 of the decree follows. Chapter sixth focuses on legal remedies and proceedings leading to amendment or rescission of administrative decision that was rendered under mentioned-above special provisions concerning real estates that were subjects to the decree. The last chapter presents the usucaption of property of the State as an alternative measure to regain or obtain ownership of the real property municipalized in 1945.