W dniach od 2 kwietnia do 5 kwietnia 2024 r. prowadzone będą prace związane z wdrożeniem nowej wersji systemu Repozytorium UJ. Nie będzie możliwe wprowadzanie nowych informacji do repozytorium. Za utrudnienia przepraszamy.
Rywalizacja Krakowa i Torunia o pośrednictwo w eksporcie towarów węgierskich do Europy Zachodniej w handlu dalekosiężnym późnego średniowiecza.
pl
dc.title.alternative
Krakow and Torun rivalry for arranging the export of Hungarian goods to the Western Europe in the long-distance trade in the late Middle Ages.
pl
dc.type
master
pl
dc.abstract.pl
Przedmiotem pracy jest opisanie rywalizacji Krakowa i Torunia o pośrednictwo w eksporcie towarów węgierskich w handlu dalekosiężnym późnego średniowiecza. Jak ustalono, jedynym towarem, który był przedmiotem tej rywalizacji była miedź węgierska. W latach 70. – 80. XIII w. krakowianie zaczęli eksportować miedź na rynki Europy Zachodniej. Nieco później (lata 90. XIII w.) do pośrednictwa w eksporcie tego surowca przyłączyli się kupcy toruńscy. Duże znaczenie miała dogodna lokalizacja obu miast. Znaczącym elementem w opisywanej rywalizacji były przywileje handlowe. Królowie polscy chronili krajowy handel i otaczali go opieką. Najważniejszym przywilejem było prawo składu na miedź w Krakowie, które nadawano w latach 1306, 1372 i 1387. Wszystkie krakowskie przywileje składowe wymierzone były przeciwko kupcom toruńskim, którzy musieli zakupioną na Węgrzech miedź odsprzedać na targu w Krakowie. Kupcy toruńscy nie mogli liczyć na poparcie wielkiego mistrza, gdyż Zakon krzyżacki był również pośrednikiem handlowym między Prusami a Europą Zachodnią. Stanowił więc konkurencję dla kupców toruńskich. Prawo składu nadane Toruniowi przez wielkiego mistrza dopiero w 1403 r. niewiele przyniosło korzyści tamtejszym kupcom. Główna część rywalizacji rozstrzygnęła się w ciągu XIV w. Kraków był wówczas stroną dominującą, stawiającą obcym kupcom twarde warunki w dostępie do węgierskich kopalni miedzi. Od początku XV w. torunianie byli stopniowo eliminowani z tego handlu. Od lat 30. XV w. dalekosiężny handel Torunia wyraźnie zmierzał ku upadkowi. Jego miejsce zajął silny gospodarczo Gdańsk.
pl
dc.abstract.en
The aim of the thesis is to describe the rivalry of the two towns for arranging the export of Hungarian goods to the Western Europe in the long-distance trade in the late Middle Ages. The only commodity that had been the subject of the rivalry was the Hungarian copper. The Krakow people started exporting the copper to markets in the Western Europe between the 70s and 80s of the XIII century. A little later (the 90s of the XIII century), merchants from Torun joined the exporting process of the copper. The convenient location of both cities was of the great importance. A significant element in the described competition were trade privileges. Polish kings protected domestic trade and looked after it well. The most important privilege was the right to store the copper in Krakow. It was given in 1306, 1372 and 1387. All Krakow storage privileges were directed against traders from Torun, who having bought some copper in Hungary had to resell it on the market in Krakow. Merchants from Torun could not count on any support or help from the Teutonic Knights Master. The reason for this was that the Teutonic Knights was also a trade intermediary between Prussia and Western Europe. It was also a competitor for Torun traders. The right to store the commodity given to Torun in 1403 by the Teutonic Knights Master brought rather little profit to the traders. The main part of the whole rivalry was settled in XIV century. Krakow was dominant at that time, driving hard bargain as far as the access to the Hungarian copper mines was concerned. Torun people began to be gradually eliminated from the trade since the XV century. Since the 30s of the XV century the long – distance trade in Torun tended to collapse. Its place was taken by economically strong Gdansk.