W dniach od 2 kwietnia do 5 kwietnia 2024 r. prowadzone będą prace związane z wdrożeniem nowej wersji systemu Repozytorium UJ. Nie będzie możliwe wprowadzanie nowych informacji do repozytorium. Za utrudnienia przepraszamy.
Amuletyczna funkcja tefillin została już dostrzeżona przez badaczy a argumenty na rzecz takiej interpretacji pochodzą z kilku obszarów: porównawczych studiów dostarczających analogicznych przykładów z innych kultur, potencjału znaczeniowego słów totafot i filakterion powiązanych ze słowem tefillin oraz fragmentów pochodzących z wczesnej literatury rabinicznej świadczących na rzecz apotropaicznych właściwości tego artefaktu. Jak do tej pory jednak nie zwrócono wystarczającej uwagi na fakt, iż wczesna literatura rabiniczna przy interpretacji tefillin odwołuje się do Pwt 28:10, który w dosłownym tłumaczeniu brzmi: wszystkie narody ziemi ujrzą, że imię Jahwe zostało nad wami wypowiedziane i przelękną się was. Wyrażenie nikra’ szem ‘al zawiera znaczenie własności, dominacji oraz ochrony. Rzeczony werset jest bardzo rzadko przywoływany zarówno w obu Talmudach jak i w Midraszu rabba - gdy jednak się pojawia, najczęściej jest łączony z tefillin w ten lub inny sposób. Te przypadki jego wystąpienia trzeba uzupełnić pozostałymi odniesieniami do Pwt 28:10, które łączą się z ideą Izraela jako przerażającego reprezentanta Jahwe na ziemi. To skojarzenie z kolei wpasowuje się w szerszy kontekst apotropaicznych właściwości boskich imion przedstawionych we wczesnej literaturze rabinicznej.
pl
dc.abstract.en
Although the apotropaic qualities of tefillin have been generally recognised, there is one additional aspect that needs some further attention. The main purpose of this paper is therefore to present the connection between tefillin and Deuteronomy 28:10 that is drawn in the early Rabbinic literature. The said verse reads: “and all the nations of the land will see that the name of Yahveh is called upon you and will be afraid of you” and in itself bears the meaning of distinction, provision and protection. Yet, despite this verse’s interpretative potential, it is referred to just eleven times in the scope of both Talmuds and Midrash R. Seven of these references are clustered in the Babylonian Talmud: one (Berakhot 56a) interprets the passage as a metaphor of fame, whereas the remaining six (Berakhot 6a, 57a; Megillah 16b; Sotah 17a; Menahot 35b; Hullin 89a) explicitly state that the words “the name of Yahveh is called upon you” refer to head-tefillin. Meanwhile, the other four mentions (Exodus R. 15:6, 17; Deuteronomy R. 1:25; JT Berakhot 5:1 37b-38a) portray Israel as an earthly representative of Yahveh respected and feared by the heathens, despite the military supremacy of the latter. This indirect connection between tefillin and the idea of godly provision is supported by BT Menahot 36b and Mekhilta de-rabbi Ishmael to Exodus 12:23, 14:29, which explain the power of tefillin as stemming from the sacred names contained therein. This explanation fits the broader context of the apotropaic power of divine appellations.
pl
dc.subject.pl
tefillin
pl
dc.subject.pl
Pwt 28:10
pl
dc.subject.pl
imię boskie
pl
dc.subject.pl
apotropaizm
pl
dc.subject.en
tefillin
pl
dc.subject.en
Deuteronomy 28:10
pl
dc.subject.en
divine name
pl
dc.subject.en
apotropaism
pl
dc.description.volume
48
pl
dc.description.number
2
pl
dc.description.publication
1
pl
dc.identifier.doi
10.4467/20844077SR.15.011.3557
pl
dc.identifier.eissn
2084-4077
pl
dc.title.journal
Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studia Religiologica
pl
dc.language.container
pol
pl
dc.date.accession
2016-01-04
pl
dc.participation
Kosior, Wojciech: 100%;
pl
dc.affiliation
Wydział Filozoficzny : Katedra Porównawczych Studiów Cywilizacji
pl
dc.subtype
Article
pl
dc.rights.original
OTHER; otwarte czasopismo; ostateczna wersja wydawcy; w momencie opublikowania; 0