Praca ma charakter badawczy, a jej celem było zbadanie i ukazanie sposobu wartościowania i kryzysu w wartościowaniu badanej młodzieży, różnicowanego poziomem przystosowania społecznego. Starano się dociec za pomocą analizy porównawczej, jakie wartości są najważniejsze, a jakie najmniej ważne wśród badanej młodzieży przystosowanej i nieprzystosowanej społecznie oraz jaki jest poziom kryzysu w wartościowaniu badanej młodzieży i jakie są różnice w poziomie kryzysu i hierarchiach wartości młodzieży przystosowanej i nieprzystosowanej społecznie. Badania zostały przeprowadzone w Zakładzie Poprawczym i Schronisku dla nieletnich w Zawierciu dla dziewcząt oraz w Zakładzie Poprawczym i Schronisku dla nieletnich w Raciborzu, gdzie przebywają chłopcy. Badaniem objęto również młodzież w Zespole Szkół w Komornie. Łączna ilość przebadanych osób wyniosła 100, w wieku 14 - 20, przy czym większość badanych to osoby w wieku 16 - 18 lat. Niniejsza praca składała się z trzech części. W pierwszej teoretycznej części starano się zdefiniować pojęcie wartości oraz dokonano przeglądu literatury wokół problematyki wartości, jej podziałów i hierarchii. Przybliżono również pojęcie kryzysu w wartościowaniu oraz sposobu wartościowania w dotychczasowych badaniach. Kolejna część pracy dotyczyła problematyki badawczej, która obejmuje cel, przedmiot ,problemy i dobór narzędzia badawczego. Natomiast ostatnia trzecia część poświęcona jest interpretacji i przedstawieniu uzyskanych rezultatów badawczych z których nasuwają się niniejsze wnioski:W obu grupach badanych centralnymi wartościami przekazywanymi w rodzinie stały się wartości tradycyjne. Szczególnie istotną jest rodzina. Najbardziej zaznaczającą się różnicą w ocenie badanych wartości był Bóg.1.Istnieją nieznaczne różnice w ocenie poszczególnych wartości pomiędzy młodzieżą przystosowaną a nieprzystosowaną społecznie. 2.Stwierdzono różnice w hierarchii wartości pomiędzy młodzieżą przystosowaną a nieprzystosowaną społecznie. Najbardziej zaznaczającą się różnicą w hierarchiach wartości pomiędzy badanymi grupami to ocena wartości wolności, miłości i Boga 3.Osoby przebywające w zakładzie poprawczym doświadczają większego kryzysu w wartościowaniu niż młodzież dostosowana. 4.Ogólnie poziom nasilenia wymiarów kryzysów jest podobny i dla nieprzystosowanych kolejno zaznacza się: Z-H-R-D, natomiast dla przystosowanych H-Z-R-D. Powyższe wyniki oznaczają, że badani niezależnie od poziomu przystosowania społecznego doświadczają tych samych problemów w wartościowaniu, o różnych poziomach nasilenia.

This is a research work and its main purpose was to research and to show the methods of the value and the crisis in the value of the young people who were differentiated by the level of the social adaptation. It was tried to find out through the comparative analysis which of the values are the most important and which of them are the least important among the research young people who were adapted and non-adapted by the society. And also what is the value of the research youth and their hierarchy?The study was carried out in the Department of Correction and in the Shelter for Juvenile for the girls in Zawiercie and in the Department of Correction and in the Shelter for Juvenile for boys in Racibórz. The study also involved the youth at the Secondary School in Komorne. Totally 100 young people were researched, who were in the age of 14-20 but the majority of them were the 16-18-year-old people.This work consists of three parts. In the first part which is theoretical the conception of the value was tried to define and the survey of the literature about the value, its division and hierarchy was achieved. The crisis survey of the value and the value’s methods were approximated in the previous studies. The next part of the work concerned the research problem, which included its purpose, object, problems and the selection of the research tools. The last part is devoted to the interpretation and presentation of the received results, which have the following conclusions:The traditional values were the main values given by the family in both research groups. The family is specially significant. The God is the most distinctive difference in the note of the research values.1.There are the unknown differences in the note of the individual value between the adapted and non-adapted youth by the society.2.The difference was stated in the hierarchy of the values between the adapted and non-adapted youth by the society. The note of the value of the freedom, love and God is the most distinctive difference in the hierarchy of the values between the research groups.3.The people who are spending their young life in the Department of Corrections have more crisis of the value than the youth adapted by the society.4.Totally the level of the intensification of the crisis’s dimensions is similar to the non-adapted youth which is marked with Z-H-R-D and to the adapted youth which is marked with H-Z-R-D.The results above mean that the research young people experience the same problems of the value but in the different intensified levels.