Aim of this master's thesis is to explore and to emerge of relations between temperament and social competence, emotion and sensation, seeking tendencies among young athletes in Poland, that are practice American Football. The theoretical part presents issues relevant to the researches. Theoretical basis for reflection on the concept of temperament is an overview of the psychology of individual differences. Describes a typology of the nervous system by I. P. Pavlov, Regulatory Strelaua Temperament Theory and the concept of sensation seeking M. Zuckerman. In the subsequent chapters present the theory of social competence A. Matczak and the concept of aggression A. H. Buss.Research methods used in the work are: PTS Temperament Questionnaire B. Zawadzki and J. Strelau, Formal Characteristics of Behavior - Temperament Questionnaire (FCZ-KT) B. Zawadzki and J. Strelau, Sensation Seeking Scale (SSS V) M. Zuckerman, Questionnaire Social Competence (QSC) A. Matczak and Aggression Scale A. H. Buss' and A. Durkee.The analysis of empirical material confirmed the hypothesis of the existence of the relationship between temperament and social competence, the quest of experience and emotionality of American Football players in Poland. Temperament was found to be significant predictor of the tested variables.

Celem niniejszej pracy jest zbadanie i wyłonienie zależności występujących pomiędzy temperamentem a kompetencjami społecznymi, emocjonalnością i tendencjami do poszukiwania doznań wśród młodych sportowców w Polsce, uprawiających futbol amerykański. W badaniu postawiono hipotezy mające zweryfikować to czy i w jakim zakresie temperament stanowi istotny predykator wyżej wymienionych zmiennych. W części teoretycznej przedstawiono zagadnienia istotne z punktu widzenia przeprowadzonych badań. Podstawę teoretyczną dla rozważań nad temperamentem stanowi przegląd koncepcji z zakresu psychologii różnic indywidualnych. W oparciu o typologię układu nerwowego według I. P. Pawłowa i jego koncepcję wyższych czynności nerwowych wyróżniono cztery cechy układu nerwowego: siłę procesu pobudzania, siłę procesu hamowania, równowagę miedzy tymi procesami oraz ruchliwość procesów nerwowych, co stanowi podstawę dla dalszych rozważań nad temperamentem w ujęciu J. Streleua. Strelau rozumie temperament jako względnie stałe cechy osobowości, występujące u człowieka od wczesnego dzieciństwa. W pracy przytoczono także Regulacyjną Teorię Temperamentu Strelaua, w której autor zakłada, że temperament stanowi główny regulator zachowania człowieka i przejawia się we wszystkich jego rodzajach. Poszukiwanie doznań w poniższej pracy przedstawione jest w ujęciu M. Zuckermana. Autor definiuje je jako gotowość jednostki do poszukiwania zróżnicowanych, nowych i intensywnych wrażeń oraz do podejmowana ryzyka finansowego, prawnego, społecznego i fizycznego. Kompetencje społeczne w ujęciu A. Matczak rozumiane są jako nabywane w toku treningu społecznego złożone umiejętności, które warunkują efektywność radzenia sobie w określonych sytuacjach społecznych. Agresja natomiast, w myśl założeń behawiorystycznej koncepcji A. H. Bussa, jest celowym zachowaniem stanowiącym dokuczliwy bodziec dla innego organizmu. Metody badawcze zastosowane w niniejszej pracy w celu weryfikacji hipotez oparte są na przedstawionych w pracy założeniach teoretycznych. Posłużono się następującymi metodami: Kwestionariusz Temperamentu PTS B. Zawadzkiego i J. Strelaua, Formalna Charakterystyka Zachowania – Kwestionariusz Temperamentu (FCZ-KT) B. Zawadzkiego i J. Strelaua, Skala Poszukiwania Doznań (SSS V) M. Zuckermana, Kwestionariusz Kompetencji Społecznych (KKS) A. Matczak oraz Skala Agresji A. H. Buss’a i A. Durkee. Dokonana analiza materiału empirycznego potwierdziła hipotezę o istnieniu związku między temperamentem a kompetencjami społecznymi, poszukiwaniem doznań i emocjonalnością futbolistów amerykańskich w Polsce. Temperament okazał się być istotnym predykatorem badanych zmiennych, co pozwoliło na wykrycie wielu ciekawych związków w tym zakresie.