Podstawowym celem tego studium jest rekonstrukcja koncepcji judaizmu w oparciu o wybrane pisma Josepha Soloveitchika, Mordecaia Kaplana, Solomona Schechtera i Davida Philipsona. Kryteriami wyboru rzeczonych autorów była ich współczesność oraz zakres intelektualnego wpływu - wszyscy wymienieni opublikowali swoje zasadnicze rozprawy w XX wieku i zainspirowali pokolenia innych myślicieli. Co ważniejsze, każdy z nich reprezentował wczesny etap rozwoju czterech głównych nurtów współczesnego judaizmu. Soloveitchik odpowiada na nowoczesność opierając się na utożsamieniu judaizmu z halachą, której celem jest sprowadzenie świętości na ziemię. Kaplan porzuca ideę religii na rzecz koncepcji judaizmu jako cywilizacji i w ten sposób tłumaczy na język świecki jego zasadnicze idee. Dla Schechtera judaizm oznaczał przede wszystkim tradycję, rozumianą przezeń jako interpretację Tory. Ta pierwsza z kolei sama w sobie była historią ciągłych aktualizacji i dostosowania Prawa do zmieniających się warunków. Philipson natomiast nakreślił zręby ruchu reformowanego przez zestawienie go z judaizmem rabinicznym i w ten sposób doszedł do wniosków współdzielonych z ruchem konserwatywnym. Wszystkie zaprezentowane tutaj koncepcje można porównać uwzględniając różne kryteria: postrzeganą wartość tradycji, kulturową i religijną elastyczność oraz orientację na przeszłość lub przyszłość.

The main purpose of this study is to reconstruct the conceptions of Judaism as presented in the selected writings of Joseph Soloveitchik, Mordecai Kaplan, Solomon Schechter and David Philipson. The choice of the authors is based on the criteria of contemporaneousness and the range of intellectual impact, meaning that their works were published in the twentieth century and had inspired the following generations of writers and thinkers. Most importantly, these thinkers were chosen to represent the early development stages of the main four currents in modern Judaism. Soloveitchik’s answer to modernity is constituted upon the identification of Judaism with following the halakhah whereas its ultimate goal is bringing the holiness down to the world. Kaplan leaves the idea of religion for the sake of identifying Judaism with civilization and by means of the latter term and secular translation of the core ideas he tries to embrace as many notions of Judaism as possible. Schechter’s Judaism was identical with the tradition understood as the interpretation of Torah, in itself being the history of the constant updates and adjustment of the Law performed by means of the creative interpretation. Philipson draws the outlines of the Reform movement in Judaism by opposing it to the rabbinical approach and thus comes to the conclusions similar to that of the Conservative movement. All of the presented solutions can be furthermore compared basing on several criteria: the value of the tradition, the cultural and religious flexibility and the past-future orientation.