Tekst poświęcony jest rozważaniom na temat współczesnego stanu edukacji powszechnej, możliwości i konieczności jej przemian - zarówno realizowanych w postaci konkretnych decyzji w sferze oświaty, jak i postulowanych w światowym dyskursie edukacyjnym. Osią tematyczną artykułu jest próba aktualizacji i redefinicji znanej kategorii zaproponowanej przez Jerome’a Brunera i stanowiącej tytuł jego rozprawy Kultura edukacji. Autor artykułu przyjmuje za Brunerem, że edukacja jest rodzajem „stanu skupienia” kultury w procesie jej historycznych przemian i zauważa we współczesnych tendencjach edukacyjnych wyraźne nawiązania do koncepcji amerykańskiego psychologa. Jej sednem jest koncepcja edukacji wspomagającej konstruowanie Siebie przez każdą osobę uczącą się i kształtującej w uczniu poczucie sprawstwa (sprawczości). Bliska Brunerowi wizja edukacji powszechnej jako systemu wsparcia w budowaniu poczucia własnej wartości znajduje dziś urzeczywistnienie w postaci praktyk edukacyjnych wdrażanych w systemach oświatowych państw skandynawskich i anglosaskich, w środowiskach tak zwanej szkoły budzącej się, na przykład w Niemczech czy w Polsce. Konkluzją artykułu jest przeświadczenie, iż nieodłącznym atrybutem procesu uczenia się poprzez budowanie poczucia sprawstwa i własnej wartości jest przyjemność i satysfakcja. Szkoła powinna być przestrzenią otwartą dla tych kategorii.

In the contemporary world the process of educational transformations is under way. The new educational concepts, ideas, and practices seem to be rooted in the thought of Jerome Bruner, expressed in his book, The Culture of Education. Bruner, a cognitive constructivist, regards the process of education as a kind of support in constructing the Self and self-esteem. We all love to be makers, Bruner argues. We like to feel that something really depends on us, that we can create something. Pupils also like to feel this, so the school should give them space for being makers (agents in philosophical sense), especially the makers of their knowledge, skills, their life. These are the ideas of the last educational reforms in Scandinavian countries (mainly in Finland) and this is also the motto of the school that is awakening movement in Germany and Poland. The conclusion of the article states that learning as a building of self-esteem and confidence should also contain the component of joy and satisfaction. School must be open to these emotions as they support agency - the capacity to act.