Trucizna jako lek : czyli sposoby leczenia cholery w dziewiętnastowiecznym Krakowie

2018
journal article
article
cris.lastimport.wos2024-04-09T20:48:49Z
dc.abstract.enIn the 19th century, cases of an unknown disease of Asian origin called cholera started to be encountered in Europe. Kraków was one of the most often afflicted Polish cities. The world first heard about cholera on a larger scale in 1817 from reports of European travelers on an epidemic in India. Having been transmitted along trade routes, in 1831 cholera reached the borders of the Russian Empire from where it spread all over Europe. In Krakow, the first case of cholera was recorded in June 1831 while the next epidemics struck Krakow in 1836/37, 1849, 1855, 1866, 1873, 1892-1894. The first articles and guides describing cholera protection and treatment measures were published on Polish soil just after the first epidemic in 1831. Physicians and scientists together with municipal authorities tried to develop one concise cholera prevention system. Unfortunately, opinions on cholera prophylaxis and treatment were divided. Epidemics raged over the city while frightened and helpless citizens reached for specific therapeutic methods, including strong poisons which belonged to the most often used medicines although people were unaware of their harmful effects. These were the solution from the strychnine tree which is an Asian plant the seeds of which contain strychnine used in rat poisons, and the extract from Veratrum album (false helleborine), a strongly poisonous plant. Over time cholera treatment methods changed particularly thanks to the studies carried out by the German physician Dr R. Koch contributing to the discovery of Vibrio cholerae and thus to improvement of therapeutic methods.pl
dc.abstract.plTrucizna jako lek - czyli sposoby leczenia cholery w dziewiętnastowiecznym Krakowie. W XIX w. w Europie pojawiła się nieznana wcześniej choroba pochodzenia azjatyckiego zwana cholerą. Jednym z najczęściej nawiedzanych przez cholerę polskich miast był Kraków. Po raz pierwszy o cholerze usłyszano na większą skalę w 1817 r., kiedy pojawiły się publikacje europejskich podróżników na temat epidemii w Indiach. Przemieszczając się wzdłuż szlaków handlowych cholera w 1831 r. dotarła do granic rosyjskiego imperium. Stąd zaś rozprzestrzeniła się na całą Europę. W Krakowie pierwszy przypadek cholery odnotowano w czerwcu 1831 r. Kolejne epidemie pojawiały się w latach 1836/37, 1849, 1855, 1866, 1873, 1892-1894. Pierwsze artykuły i poradniki dotyczące ochrony przed cholerą i sposobów jej leczenia ukazały się na ziemiach polskich tuż po pierwszej epidemii z roku 1831. Lekarze i naukowcy wraz z władzami miast starali się opracować jeden, zwarty system zapobiegania chorobie. Niestety zdania co do profilaktyki i leczenia cholery były podzielone. Epidemie szybko rozprzestrzeniały się po mieście, a mieszkańcy przerażeni i bezradni sięgali po specyficzne metody leczenia. Do najczęściej podawanych leków należały wówczas leki o silnym działaniu trującym z czego nie zdawano sobie wówczas sprawy były to m.in.: roztwór z wroniego oka (kulczyba) czyli rośliny azjatyckiej, której nasiona zawierają strychninę wykorzystywaną w trutkach dla szczurów oraz wyciąg z Veratrum album (ciemiężyca biała) rośliny o silnie trujących właściwościach. Z biegiem czasu sposoby leczenia cholery ulegały zmianie, duży wpływ miały na to badania prowadzone przez niemieckiego lekarza dr R. Kocha, które przyczyniły się do odkrycia przecinkowca cholery, a co za tym idzie ulepszenia metod leczenia choroby.pl
dc.affiliationWydział Farmaceutyczny : Katedra Botaniki Farmaceutycznejpl
dc.cm.date2020-01-07
dc.cm.id87695
dc.contributor.authorTurcza, Karolina - 166401 pl
dc.date.accession2021-02-25
dc.date.accessioned2020-01-17T09:57:16Z
dc.date.available2020-01-17T09:57:16Z
dc.date.issued2018pl
dc.date.openaccess0
dc.description.accesstimew momencie opublikowania
dc.description.number1pl
dc.description.physical10-17pl
dc.description.points8pl
dc.description.versionostateczna wersja wydawcy
dc.description.volume74pl
dc.identifier.doi10.32383/farmpol/120040pl
dc.identifier.eissn2544-8552pl
dc.identifier.issn0014-8261pl
dc.identifier.projectROD UJ / OPpl
dc.identifier.urihttps://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/142582
dc.identifier.weblinkhttps://www.ptfarm.pl/wydawnictwa/czasopisma/farmacja-polska/103/-/27267pl
dc.languagepolpl
dc.language.containerpolpl
dc.rightsUdzielam licencji. Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowa*
dc.rights.licenceCC-BY-NC
dc.rights.urihttp://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/legalcode.pl*
dc.share.typeotwarte czasopismo
dc.subject.encholerapl
dc.subject.enepidemicpl
dc.subject.enKrakowpl
dc.subject.en19th centurypl
dc.subject.enhistory of medicinepl
dc.subject.plcholerapl
dc.subject.plepidemiapl
dc.subject.plKrakówpl
dc.subject.plXIX wiekpl
dc.subject.plhistoria medycynypl
dc.subtypeArticlepl
dc.titleTrucizna jako lek : czyli sposoby leczenia cholery w dziewiętnastowiecznym Krakowiepl
dc.title.alternativeA poison as a drug or methods of cholera treatment in the 19th century Krakowpl
dc.title.journalFarmacja Polskapl
dc.typeJournalArticlepl
dspace.entity.typePublication
cris.lastimport.wos
2024-04-09T20:48:49Z
dc.abstract.enpl
In the 19th century, cases of an unknown disease of Asian origin called cholera started to be encountered in Europe. Kraków was one of the most often afflicted Polish cities. The world first heard about cholera on a larger scale in 1817 from reports of European travelers on an epidemic in India. Having been transmitted along trade routes, in 1831 cholera reached the borders of the Russian Empire from where it spread all over Europe. In Krakow, the first case of cholera was recorded in June 1831 while the next epidemics struck Krakow in 1836/37, 1849, 1855, 1866, 1873, 1892-1894. The first articles and guides describing cholera protection and treatment measures were published on Polish soil just after the first epidemic in 1831. Physicians and scientists together with municipal authorities tried to develop one concise cholera prevention system. Unfortunately, opinions on cholera prophylaxis and treatment were divided. Epidemics raged over the city while frightened and helpless citizens reached for specific therapeutic methods, including strong poisons which belonged to the most often used medicines although people were unaware of their harmful effects. These were the solution from the strychnine tree which is an Asian plant the seeds of which contain strychnine used in rat poisons, and the extract from Veratrum album (false helleborine), a strongly poisonous plant. Over time cholera treatment methods changed particularly thanks to the studies carried out by the German physician Dr R. Koch contributing to the discovery of Vibrio cholerae and thus to improvement of therapeutic methods.
dc.abstract.plpl
Trucizna jako lek - czyli sposoby leczenia cholery w dziewiętnastowiecznym Krakowie. W XIX w. w Europie pojawiła się nieznana wcześniej choroba pochodzenia azjatyckiego zwana cholerą. Jednym z najczęściej nawiedzanych przez cholerę polskich miast był Kraków. Po raz pierwszy o cholerze usłyszano na większą skalę w 1817 r., kiedy pojawiły się publikacje europejskich podróżników na temat epidemii w Indiach. Przemieszczając się wzdłuż szlaków handlowych cholera w 1831 r. dotarła do granic rosyjskiego imperium. Stąd zaś rozprzestrzeniła się na całą Europę. W Krakowie pierwszy przypadek cholery odnotowano w czerwcu 1831 r. Kolejne epidemie pojawiały się w latach 1836/37, 1849, 1855, 1866, 1873, 1892-1894. Pierwsze artykuły i poradniki dotyczące ochrony przed cholerą i sposobów jej leczenia ukazały się na ziemiach polskich tuż po pierwszej epidemii z roku 1831. Lekarze i naukowcy wraz z władzami miast starali się opracować jeden, zwarty system zapobiegania chorobie. Niestety zdania co do profilaktyki i leczenia cholery były podzielone. Epidemie szybko rozprzestrzeniały się po mieście, a mieszkańcy przerażeni i bezradni sięgali po specyficzne metody leczenia. Do najczęściej podawanych leków należały wówczas leki o silnym działaniu trującym z czego nie zdawano sobie wówczas sprawy były to m.in.: roztwór z wroniego oka (kulczyba) czyli rośliny azjatyckiej, której nasiona zawierają strychninę wykorzystywaną w trutkach dla szczurów oraz wyciąg z Veratrum album (ciemiężyca biała) rośliny o silnie trujących właściwościach. Z biegiem czasu sposoby leczenia cholery ulegały zmianie, duży wpływ miały na to badania prowadzone przez niemieckiego lekarza dr R. Kocha, które przyczyniły się do odkrycia przecinkowca cholery, a co za tym idzie ulepszenia metod leczenia choroby.
dc.affiliationpl
Wydział Farmaceutyczny : Katedra Botaniki Farmaceutycznej
dc.cm.date
2020-01-07
dc.cm.id
87695
dc.contributor.authorpl
Turcza, Karolina - 166401
dc.date.accession
2021-02-25
dc.date.accessioned
2020-01-17T09:57:16Z
dc.date.available
2020-01-17T09:57:16Z
dc.date.issuedpl
2018
dc.date.openaccess
0
dc.description.accesstime
w momencie opublikowania
dc.description.numberpl
1
dc.description.physicalpl
10-17
dc.description.pointspl
8
dc.description.version
ostateczna wersja wydawcy
dc.description.volumepl
74
dc.identifier.doipl
10.32383/farmpol/120040
dc.identifier.eissnpl
2544-8552
dc.identifier.issnpl
0014-8261
dc.identifier.projectpl
ROD UJ / OP
dc.identifier.uri
https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/142582
dc.identifier.weblinkpl
https://www.ptfarm.pl/wydawnictwa/czasopisma/farmacja-polska/103/-/27267
dc.languagepl
pol
dc.language.containerpl
pol
dc.rights*
Udzielam licencji. Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowa
dc.rights.licence
CC-BY-NC
dc.rights.uri*
http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/legalcode.pl
dc.share.type
otwarte czasopismo
dc.subject.enpl
cholera
dc.subject.enpl
epidemic
dc.subject.enpl
Krakow
dc.subject.enpl
19th century
dc.subject.enpl
history of medicine
dc.subject.plpl
cholera
dc.subject.plpl
epidemia
dc.subject.plpl
Kraków
dc.subject.plpl
XIX wiek
dc.subject.plpl
historia medycyny
dc.subtypepl
Article
dc.titlepl
Trucizna jako lek : czyli sposoby leczenia cholery w dziewiętnastowiecznym Krakowie
dc.title.alternativepl
A poison as a drug or methods of cholera treatment in the 19th century Krakow
dc.title.journalpl
Farmacja Polska
dc.typepl
JournalArticle
dspace.entity.type
Publication
Affiliations

* The migration of download and view statistics prior to the date of April 8, 2024 is in progress.

Views
88
Views per month
Views per city
Krakow
11
Warsaw
10
Ashburn
5
Wroclaw
5
Chandler
4
Berlin
3
Jaworzno
3
Des Moines
2
Gdansk
2
Brzesko
1
Downloads
turcza_trucizna_jako_lek_2018.pdf
12