Wprowadzenie. Od pojawienia się problemu zakażenia HIV i AIDS obserwowana jest pejoratywna percepcja społeczna. Wyniki badań wskazują na zjawiska stygmatyzacji i dyskryminacji pacjentów z rozpoznanym HIV/AIDS ze strony personelu medycznego, w tym lekarzy i lekarzy dentystów. Cel pracy. Przegląd literatury uwzględniającej wyniki badań na temat przypadków stygmatyzacji i dyskryminacji pacjentów z HIV/AIDS w Polsce i za granicą. Materiał i metody. Badania przeprowadzono z wykorzystaniem wyszukiwarki Medline/PubMed uwzględniając doświadczenia w w/w obszarze w Polsce. Przegląd literatury uzupełniono o inne artykuły polskich i zagranicznych autorów oraz międzynarodowe raporty. Użyto następujących słów kluczowych: „stygmatyzacja i dyskryminacja pacjentów z HIV/ AIDS”, „stygmatyzacja i dyskryminacja ze strony personelu medycznego/lekarzy”, „relacje lekarzepacjenci z HIV/AIDS”, stygmatyzacja HIV/AIDS” „dyskryminacja HIV/AIDS”. Omówienie wyników i dyskusja. Przeprowadzone dotychczas badania na temat tych zjawisk pokazują, iż zarówno w Polsce, jak i wielu krajach świata mają miejsce od wielu lat przypadki stygmatyzacji i dyskryminacji pacjentów z HIV/AIDS ze strony lekarzy i dentystów, a personel medyczny znajduje się na czele grup dyskryminujących i stygmatyzujących zakażonych pacjentów. Do powtarzających się przejawów tych zjawisk należy: odmowa pomocy lekarskiej i pomocy stomatologicznej, odmowa wykonania badania, zabiegu czy przyjęcia na oddział szpitalny. Wyniki niektórych badań oraz przedstawione koncepcje teoretyczne sugerują, iż wśród przyczyn tych negatywnych zachowań i postaw wobec pacjentów może leżeć poczucie strachu lub lęku oraz brak należytej wiedzy na temat przenoszenia wirusa. Podsumowanie. Przedstawione wyniki badań na temat stygmatyzacji i dyskryminacji ze strony przedstawicieli zawodów medycznych skupiają się głównie na opisie ich przejawów wobec pacjentów z HIV/AIDS. Jedynie niektóre z nich – w wąskim zakresie – podejmują zobrazowanie przyczyn tych negatywnych zachowań i postaw. Brakuje badań, w tym zwłaszcza w Polsce, szczegółowo obrazujących tę kwestię. W związku z tym wskazanym wydaje się podjęcie badań, które w sposób pogłębiony analizowałyby obszar relacji personel medyczny–pacjenci w celu lepszego zrozumienia etiologii, a w konsekwencji wyeliminowania przypadków stygmatyzacji i dyskryminacji w ochronie zdrowia.

Introduction. Since the emergence of the problem of HIV/AIDS infection, its pejorative social perception has been observed. The results of studies indicate occurrence of stigmatization and discrimination of patients with diagnosed HIV/AIDS by medical personnel, including doctors and dentists. Aim of the study. To review the literature pertaining to the findings of studies of stigmatization and discrimination of patients with HIV/AIDS in Poland and abroad. Material and methods. The studies were carried out przedstawiwith the use of the search Engine Medline/PubMed taking into account the experience in this area in Poland. The survey of the literature was supplemented with other articles by Polish and foreign authors, as well as the reports of international projects. The following keywords were used: “stigmatization and discrimination of patients with HIV/AIDS”, “stigmatization and discrimination by medical staff/doctors”, “relationships between doctors and patients with HIV/AIDS”, “stigmatization of HIV/AIDS”, “discrimination of HIV/AIDS.” Results and discussion. The previous studies of these phenomena reveal that both in Poland and in other countries the cases of stigmatization and discrimination of patients with HIV/AIDS by doctors and dentists do occur, and medical personnel is at the forefront of the groups stigmatizing and discriminating against the infected patients. The repeated manifestations of these phenomena include: refusal of medical and dental help, refusal of carrying out an examination/ procedure, or admitting to a hospital ward. The results of some investigations and presented theoretical concepts suggest that among underlying causes of these negative behaviours and attitudes towards these patients may be the feeling of fear or anxiety, as well as the lack of decent knowledge of the ways of viral transmission. Summary. The presented results of the research into the problem of stigmatization and discrimination by medical personnel focus mainly on the description of their manifestations towards patients with HIV/AIDS. Only some of these studies, within a narrow scope, try to depict the causes of these negative behaviours and attitudes. There are no studies, especially in Poland, thoroughly illustrating this problem. Therefore, it seems justified to undertake research analysing deeply the area of the relationship between medical personnel and patients in order to understand better the aetiology of stigmatization and discrimination, and as a result, to eliminate such cases in health care.