Założeniem tego tekstu jest wyprecyzowanie istotowej specyfiki literatur mniejszości etnicznych na tle dominujących przekonań i tendencji literaturoznawczych oraz odniesień tożsamościowych. Pojęcie dyskursu mniejszościowego, jako zdeterminowanego pozycją podporządkowaną sposobu pojmowania siebie w otaczającym świecie i językowo-tekstowej ekspresji wyrażającej to ulokowanie, pozwala dostrzec symptomatyczne zjawiska ideologiczne pod powierzchnią tekstów, konfrontujące się z ich jawną warstwą komunikacyjną. Artykuł zawiera bardzo skrótowy, faktograficzny przegląd współczesnych literatur mniejszościowych w Polsce, uwzględniający ich zróżnicowanie kulturowe i sytuacyjne, pozwalające dokonywać w dalszej jego części pewnych uogólnień, z zachowaniem świadomości egzemplarycznego wymiaru danego tekstu ilustrującego uogólnione zjawisko czy ideę. Przy czytaniu tych tekstów autorka zwraca uwagę na właściwe mniejszościowemu upozycjonowaniu przeżywanie i obrazowanie kategorii ojczystości, na naruszenia, pęknięcia, dyslokacje ciągle dokonywane siłami dominującymi w tożsamościowych obrazach świata, na sposoby radzenia sobie z kolonizowaniem przez odwrócenie hierarchii w zakresie silny–słaby, wielki–mały. W podsumowaniu odwołuję się do kategorii mitu, zazwyczaj reinwencyjnego, jaki swoją mocą scalania ciągle buduje/odbudowywuje wspólnotowy etos trwania.

The premise of the text is to clarify the essential nature of the literature of ethnic minorities against the background of the dominant beliefs and literary tendencies, and references of identity. The concept of minority discourse, as determined by the subordinate position of the way of understanding oneself in the surrounding world and the linguistic-textual expression of this location, allows us to perceive the symptomatic ideological phenomena under the surface of the text, in confrontation with its overt communication layer. The text contains a very brief, factual overview of contemporary minority literature in Poland, taking into account their cultural and situational differentiations, enabling them to further its certain generalizations with a consciousness of the specific dimension of a given text, illustrating a generalized phenomenon or idea. I draw attention to the reading of these texts on the minorities themselves, positioning survival and representation of categories of homelands, in breaches, cracks, dislocations, still being made by dominant forces in global images of identity, ways of dealing with colonization by reversing the hierarchy in terms of strong-weak, big-small. In conclusion, I refer to the category of myth, usually a reinvention, as its merging power always builds / rebuilds the enduring community ethos.