Between myth and hisotry is the realisty of evil : Stanisław Różewicz’s Lynx

Film Ryś Stanisława Różewicza, skoncentrowany na ukazaniu realności zła, znosi granicę między jego mitycznym wyobrażeniem i historycznym zaistnieniem. Widz w obrazie Różewicza jest konfrontowany z dwoma radykalnymi przejawami zła, opierającymi się na przeciwnych sytuacjach wolności ludzkiej woli. Pierwszy z nich nawiązuje do specyfiki biblijnego mitu „adamickiego”, koncentrującego się na antropologicznych zjawiskach ulegania złu w perspektywie indywidualnej. Drugi, związany z doświadczeniem Shoah, poświadcza nie tylko zło człowieka, ale przede wszystkim ludzi, w swym społecznym, systemowym wymiarze. Wizualna narracja w filmie stanowi nieustanną konfrontację obu tych aspektów realności zła, potwierdzając wzajemne ich uwikłanie, współzależność, niepoddającą się prostej racjonalizacji. Z tej właśnie perspektywy teza o banalności zła wydaje się nie do przyjęcia.

The aim of "Lynx", a film by Stanisław Różewicz, is to show the reality of evil, and overcome the boundary between its mythical representation and its occurrence in history. The audience is confronted with two extreme forms of evil that originate on the opposing poles of human free will. The first of these refers to the biblical myth of Adam and the problem of individuals yielding to evil. The second one, associated with the experience of Shoah, confirms the existence of evil in the human being, but above all in people, especially in the social, and systemic dimensions. The visual narrative in the film is a confrontation of both of these faces of the reality of evil, which confirms their interdependence and mutual entanglement, that cannot be fully explained and rationalised. Because of that the thesis about the banality of evil seems to be unacceptable.