tytuł:
|
Niepokoje o postczłowieczeństwo : Witkacy i Wyndham Lewis a doświadczenie Wielkiej Wojny |
wariant tytułu: |
Fearing post-humanity : Witkacy and Wynhdam Lewis in the face of Great War experience
|
autor: |
Curyłło-Klag Izabela
|
tytuł czasopisma:
|
Przegląd Kulturoznawczy |
numer:
|
4 (22) |
data wydania
:
|
2014 |
strony:
|
368-382 |
ISSN: |
1895-975X
|
eISSN: |
2084-3860
|
DOI: |
10.4467/20843860PK.13.032.3190
|
język: |
polski |
język czasopisma:
|
polski |
abstrakt w j. polskim: |
Artykuł zestawia twórczość Wyndhama Lewisa i Witkacego w kontekście (nie)pamięci I wojny. Wyjazd na front był dla obu modernistów doświadczeniem granicznym, pozwalającym skonfrontować się z szeroko pojętą "monstrualnością" człowieczej natury. Miał też być ucieczką i sposobem na zapomnienie o życiowych kłopotach, okazją do wyzucia się z nieznośnego ego na rzecz zatopienia się w zbiorowości, choćby miała nią być "tak zwana ludzkość w obłędzie". Wojna stworzyła obu artystów na nowo i na zawsze naznaczyła ich estetykę, uwypuklającą wszelką potworność i będącą nośnikiem światopoglądu katastroficznego. Co ciekawe, mimo że zarówno Lewis, jak i Witkacy niespecjalnie obnosili się ze swoimi prywatnymi doświadczeniami wojennymi, w swej sztuce zdecydowanie nie godzili się na zapomnienie potwornej dehumanizacji, którą wojna umożliwiła, i to na masową skalę. Mierził ich powojenny człowiek, naprędce uładzony i wtłoczony w ramy, czy – w przypadku Lewisa – hołdujący brytyjskiej postawie "keep smiling". Dlatego obaj podejmowali działania subwersywne wobec głównych nurtów kultury: Lewis krytykując nowo ustanowiony modernistyczny establishment (który przed wojną był siłą napędową zmian w sztuce, a po wojnie zastygał w wypracowanej uprzednio formie), a Witkacy tworząc sztukę dziwaczną i niezrozumiałą przez współczesnych, istniejącą poza tryumfalną narracją niepodległościową. W literaturze zaś proponowali zgryźliwą groteskę i dystopię, wbrew dominującym nadziejom na stworzenie nowego człowieka/nowego ładu. |
abstrakt w j. angielskim: |
The article discusses the impact of the First World War on the work of Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy), and a British modernist polymath, Wyndham Lewis. Both artists took part in the combat on the Eastern and Western Fronts respectively, which proved to be a transformative experience and informed their creation during and after the war. Dissatisfied with the development of the avant-garde he had once helped to establish, Wyndham Lewis departed from mainstream modernism by exploring the legacy of wartime violence and by styling himself as a counter-cultural figure. Likewise, Witkacy swam against the tide of optimism, prevalent in the newly restored Polish state. His writings and paintings offered visions of the world shattered beyond repair, where the only possible kind of existence is in fact pseudomorphic and where happiness is achieved through a suspension of critical faculties, or by sinking to the level of beasts consciously. |
słowa kluczowe w j. polskim: |
Witkacy, Wyndham Lewis, Wielka Wojna, posthumanizm, dystopia, modernizm |
słowa kluczowe w j. angielskim: |
Witkacy, Wyndham Lewis, Great War, posthumanity, dystopia, modernism |
liczba arkuszy wydawniczych: |
0,7 |
wydział: instytut / zakład / katedra: |
Wydział Filologiczny : Instytut Filologii Angielskiej |
typ: |
artykuł w czasopiśmie |
podtyp: |
artykuł |
punktacja MEiN [2014 B]: 9