Artykuł poświęcony jest kwestiom dotyczącym prawa do korzystania z pomocy obrońcy w postępowaniu (tzw. formalny aspekt prawa do obrony) przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym przy uwzględnieniu pewnych problematycznych aspektów wynikających z interpretacji Statutu Rzymskiego stanowiącego podstawę funkcjonowania Trybunału. Regulacja zawarta w Statucie Rzymskim nie jest pozbawiona wad. Dla przykładu, żaden przepisów regulujących status obrońcy nie daje gwarancji, że w najbardziej newralgicznym momencie, jakim jest zatrzymanie lub aresztowanie podejrzany będzie wiedział o przysługujących mu prawach do korzystania z pomocy obrońcy. W tekście zanalizowano krytycznie kwestię ustanawiania obrońcy w postępowaniu przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym, przy uwzględnieniu trzech odmiennych trybów, w których osoba, której postawiono zarzuty może otrzymać pomoc profesjonalnego zastępcy procesowego, a w szczególności problem wskazywania przez oskarżonego (podejrzanego) w sposób wiążący obrońcy, którego Trybunał ustanowi mu z urzędu. Z analizy przepisów Statutu Rzymskiego wynika, że oskarżonemu (podejrzanemu) w postępowaniu przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym nie przysługuje wiążące prawo do imiennego wskazania osoby obrońcy w każdym przypadku, a jedynie wówczas, gdy sam dokonuje ustanowienia swego obrońcy. Ostatnią analizowaną kwestią jest problematyka poufności w kontaktach obrońcy i jego klienta w postępowaniu przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym. Nie budzi wątpliwości, iż prawo do obrony w aspekcie formalnym może być realizowane wyłącznie w sytuacji zagwarantowania pełnej autonomii informacyjnej, a uregulowania Statutu Rzymskiego i aktów powiązanych nie gwarantują takiej pełnej autonomii. Trudno mówić bowiem nawet o nieefektywnym korzystaniu z tego prawa w sytuacji, gdy organy wymiaru sprawiedliwości uzyskują informacje, które oskarżony powierza w zaufaniu swemu obrońcy, licząc, iż wiedza ta nigdy nie zostanie wykorzystana przeciwko niemu, a co może nastąpić w sytuacji określonej w Regule 73 ust. 1 b.

This paper discusses the right to aid of a defence counsel in the proceeding (so called formal aspect of the right of defence) before the International Criminal Court, taking into account certain problems arising from the interpretation of the Rome Statute, which is the basis for the functioning of the Court. The regulation of the Rome Statute is not faultless. For example none of the provisions regulating the status of a defence counsel guarantees that in the key moment of the proceeding, i.e. the moment of arrest, the suspect will know about his right to the aid of a defence counsel. The author critically analized the issue of appointing a defence counsel in the proceeding before the International Criminal Court in three different procedures in which the accused may be aided by a professional attorney, in particular the problem of binding choice of the counsel by the accused (suspect) that would later be appointed for him by the Tribunal. The analysis of the Rome Statute leads to the conclusion that the accused (suspect) does not have the right of binding choice of the defence counsel in every case, but only when the accused himself appoints the defence counsel. The last issue discussed in this paper is the problem of confidentiality regarding contacts between the defence counsel and his client in the proceeding before the International Criminal Court. Without a doubt the right of defence in its formal aspect can be only exercised if the full informational autonomy is guaranteed. At the same time the regulation of the Rome Statute does not guarantee such full autonomy. It can hardly be called ineffective exercise of the right of defence, when the judicial authorities obtain information, which the accused entrusted his defence counsel with, believing that such knowledge would never be used against him. This may happen in the situation described in Rule 73 (1)(b).