The self-education process as a cognitive value of general pedagogy/didactics

Samokształtowanie jest całożyciowym procesem rozwoju samego siebie, całej swojej osobowości, jest świadomą pracą nad sobą we wszystkich możliwych formach i zakresach. Odnosi się ono do wszelkich samodzielnych działań człowieka nastawionych na pełny rozwój osobowy, na formowanie własnego "aksjologicznego wnętrza". Istotnym momentem tych działań jest dobrowolna zmiana czy też modyfikacja własnych nastawień, postaw, poglądów, systemów wartości czy zasobu wiedzy. Traktowanie pedagogiki jako nauki o szeroko rozumianej działalności edukacyjnej pozwala na włączanie w zakres jej przedmiotu samowychowania i samokształcenia, czyli głównych składników samokształtowania człowieka w ciągu całego życia. Kategoria samokształtowania (autokreacji) zyskuje rangę przedmiotu badań pedagogicznych, jawi się jako jedno z głównych pojęć pedagogicznych, a tym samym staje w obszarze zainteresowań badawczych pedagogiki ogólnej. Powstaje potrzeba poszukiwań poznawczych na temat istoty autoformacji człowieka i na temat różnorakich uwarunkowań tego procesu, również tych związanych z teoretyczną wiedzą pedagogiczną. Badać należy dwustronne powiązania pomiędzy pedagogiką ogólną, rozumianą jako najogólniejsza teoria edukacji, a praktyką edukacyjną w zakresie samorealizacji człowieka.

The question of self-formation of a human being, that is the formation of the self, is being debated today in the fields of different academic disciplines, including philosophy, pedagogy and psychology. Depending on the approach a given discipline adopts, different aspects of this process are highlighted, including the cognitive, social, moral and cultural one. Similar concepts are as follows: self-realization, autocreation, autorealization, autoformation, work on oneself and auto-education, or the so-called “self-becoming”. Self-formation is a process of development of the self, of one’s whole personality and it is a creative process of cognition and realization of personal and moral values, being a conscious work on oneself in all possible forms and ranges. Whereas the process of self-training, which means self-acquisition of knowledge and abilities, is sometimes emphasized in modern teaching programs and educational reports, the question of self-formation of one’s personality, working on oneself, the process of becoming in the axiological aspect - the question of self-education - is pushed aside. The formation process of an axiological structure in a person does not have an end - there is no moment in one’s biography in which one’s personality would be fully defined. There is a need for further research on different factors of the self-education process and its relation to the general pedagogy.