Celem opracowania jest przybliżenie szerokiemu gronu czytelników zakresu możliwości zastosowania pomiarów fluorescencji chlorofilu w badaniach stanu roślin, poddanych stresom abiotycznym. Zaprezentowano zagadnienia związane z samym zjawiskiem fluorescencji chlorofilu, następnie skupiono się na technice pomiarowej, scharakteryzowano metody pomiaru fluorescencji bezpośredniej i modulowanej (w systemie PAM), a także przybliżono test OJIP stosowany do analizy otrzymywanych wyników. Szczególny nacisk położono na znaczenie parametrów fluorescencji chlorofilu. Omówiono też wpływ wybranych czynników środowiskowych na zmiany fluorescencji chlorofilu. Skupiono się na znaczeniu światła, temperatury, suszy, zasolenia gleby, niedoboru składnika mineralnego oraz toksycznego oddziaływania metali. Zaprezentowano także inne przykłady zastosowania fluorescencji chlorofilu, jak kontrola dojrzałości owoców, wigoru nasion czy monitoringu ekosystemów wodnych, również w systemie NASA-MODIS do wykrywania zagrożeń biologicznych. W podsumowaniu podkreślono, że fluorescencja chlorofilu stanowi uniwersalny i szybki sposób oszacowania oraz narzędzie do wykrywania różnych niesprzyjających warunków środowiska mających wpływ na sprawne funkcjonowanie aparatu fotosynetycznego.

The aim of this paper is to inform the readers about some possibilities of applying chlorophyll fluorescence measurements in studies of plants' condition under abiotic stress. We present basic knowledge on chlorophyll fluorescence emission and measuring techniques of prompt fluorescence, pulse amplitude modulated fluorescence, and the OJIP test. Special emphasis is placed on chlorophyll fluorescence parameters obtained from each measuring technique and their relevance to functioning of photosynthetic machinery and the whole process of photosynthesis. The influence of selected abiotic factors on chlorophyll fluorescence is described, focusing on the photosynthetic active radiation, temperature, drought, soil salinity, mineral deficiencies, and heavy metals. The paper presents also some of unusual applications of chlorophyll fluorescence measurements, such as testing of fruit maturity, seed vigor, or monitoring of aquatic ecosystems. In the summary, we highlight that measurements of chlorophyll fluorescence provide an universal tool for a quick evaluation and analysis of the effects of various unfavorable environmental conditions on the efficiency of photosynthesis.