"Nowoâz" : ob istočnikah Oruèllovskogo kanona

"Newspeak" : about Orwell's canon references

Bibliogr. s. 81-82

Niniejszy artykuł jest poświęcony wyjaśnieniu jednej z głównych zagadek najsłynniejszej powieści George'a Orwella pt. Rok 1984 - ustaleniu źródeł, na których wzorował się pisarz przy stworzeniu obrazu futurystycznego państwa totalitarnego, a szczególnie używanego tam języka - newspeak'a. Próba wskazania prototypu orwellowskiego newspeak'a doprowadziła do wyłonienia szeregu hipotez, określających podłoże przedstawionej w utworze wizji kraju zawładniętego ideologią. Analizie zostały poddane poglądy zakładające, iż fabuła Roku 1984 jest wynikiem zasłyszanych przez pisarza opowiadań o sowieckiej rzeczywistości, a także własnych obserwacji działania mechanizmu propagandy we frankistowskiej Hiszpanii. Jednak za najbardziej prawdopodobny pierwowzór języka Oceanii w tym artykule uważa się The System of Basic English - mowę stworzoną przez służby Wielkiej Brytanii w celu "prania mózgów". "Basic English" aktywnie był wykorzystywany w pracy BBC w czasie II wojny światowej, właśnie wtedy w tej rozgłośni radiowej na stanowisku spikera był zatrudniony George Orwell.

The main aim of this article is to explain one of the major mysteries of the best known novel of George Orwell entitled "1984" as well as to find out what resources, except for the language - newspeak used there, were useful for the writer to create a futuristic portrayal of a totalitarian state. While trying to show the prototype of Orwell's newspeak, a series of hypotheses describing the undertow of the vision of the country seized by ideology emerged. Two things were taken into consideration: the influence of Orwell's knowledge of Soviet-Stalinian way of building socialism and his own observations of how the mechanism of propaganda in Franco's Spain worked. However, The System of Basic English - a language created by the British services in order to "brainwash" is thought to be the most probable prototype of Oceania's language. "Basic English" was used by the BBC during the Second World War. George Orwell worked as an announcer in this radio at that time.