Praca jest próbą krytycznego spojrzenia na turystykę, badania mechanizmów tego zjawiska we współczesnym świecie oraz akcentowania etycznych sposobów podróżowania. Jej celem jest przybliżenie kwestii podróżowania i turystyki, reprezentacji, jakie zyskują w literaturze polskiej. Analizę opieram na dwóch tekstach literackich ‒ Przyjdzie Mordor i nas zje, czyli tajna historia Słowian Ziemowita Szczerka oraz Koniec westernu Jana Józefa Szczepańskiego. Teksty te doskonale pokazują pewne modele zachowań ujawnianych na turystycznym szlaku. Analizując te zachowania, przedstawiam sposoby percypowania przez turystów nowych przestrzeni, strategie zachowań praktykowane w kontaktach z tubylcami czy innymi turystami oraz kwestie przyzwyczajeń, nawyków i przekonań.

The work is an attempt at a critical look at tourism, exploration the mechanisms of traveling in the modern world and emphasis ethical way of traveling. Its purpose is to approximate the issues of travel and tourism and the representations in Polish literature. My analysis is based on two literary texts - Przyjdzie Mordor i nas zje, czyli tajna historia Słowian (Ziemowit Szczerek) and Koniec westernu (Jan Józef Szczepański). These books show some models of behavior revealed on a tourist trail. By analyzing these behaviors, I present ways of perceiving new spaces, behavioral strategies practiced in dealing with local inhabitants or other tourists and the issue of travelers’ habits and beliefs.