"Living on the borderline of western Latin civilisation and eastern Greek one, which came to us from Byzantium through Kievan Rus and Russia" : orientalism in the research of the shared heritage : some remarks concerning Marian Sokołowski’s attitude toward Byzantine and Ruthenian art

Problem wspólnego dziedzictwa kultury wschodniej i zachodniej dotyczył i dotyczy badań polskich i rosyjskich ze względu na zależności historyczne i geograficzne. Artykuł poświęcony został problemom i uprzedzeniom w badaniach nad dziedzictwem Kościoła Wschodniego na dawnych ziemiach związanych z Polską. Zdefiniowane zostanie pojęcie kulturowego i artystycznego „pogranicza” i zanalizowane zjawisko „ruskiej szkoły malarstwa” wykreowanej pod koniec wieku XIX w głównej mierze przez Mariana Sokołowskiego, pierwszego profesora historii sztuki i twórcy środowiska krakowskiego jako wcielenie orientalizmu (w rozumieniu E. Saide’a) i uprzedzeń w nauce. Wskazane zostały poważne ograniczenia obowiązującego wówczas paradygmatu historii sztuki, stawiającego w centrum sztukę definiowaną w kategoriach Zachodu oraz wymienione zostaną kulturowe źródła i uprzedzeni przed „oddaniem” pogranicza.

The article provides an analysis of the strugglinf issue of the shared heritage of the Catholic and Orthodox church in the terms of orientalism in the Saide's sense. The term “border” created by M Sokołowski in the end of 19th Century is taken into account and a number of different factors are analysed: a literal - geographical one, in the context of the shared Polish-Ruthenian history; the other - the metaphorical and philosophical meaning of the border of civilizations. And there is another one - I presume the most important for Sokołowski - a border between scientific and non-scientific art history. So I am going to show features of Sokołowski’s art-historical writings concerning Ruthenian art as a part of “general art history” (allgemeine Kunstgeschichte) paradigm. Some principles and presuppositions of philosophical and aesthetic nature shared by Sokołowski and general art history, which made him to create a constructive entity of “Ruthenian school of art” are described.