Customs of the daily worship cycle practiced in Orthodox monasteries in Romania, i.e. a portrayal of mutual interactions of the material and immaterial cultural heritage

Problematyka związana z materialnym dziedzictwem kultury, rozwijająca się pod wpływem uchwał UNESCO, od lat budzi duże zainteresowanie w kręgach badaczy różnych dyscyplin naukowych. W ostatnim czasie coraz częściej jednak podkreśla się, że obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa kultury posiadają tzw. drugi świat, związany z istniejącą w nich duchowością. Wokół nich koncentruje się świat wyobrażeń i rzeczywistości wspólnot lokalnych. W artykule tym zaprezentowano tematykę życia codziennego mnichów i mniszek prawosławnych monasterów w Rumunii oraz związanych z nimi zwyczajów. Są one podporządkowane tzw. cyklowi dobowemu, należącemu do najstarszych cykli liturgicznych chrześcijaństwa. Korzeniami sięga on początku chrześcijaństwa, a w kontekście symboliki czasu - kultur starożytnych. Teologicznemu wartościowaniu czasu odpowiadają ukształtowane w ciągu wieków nabożeństwa. Trzy z nich związane są z nocą: wieczernia, powieczerze, połunosznica; cztery z dniem: jutrznia wraz nabożeństwem pierwszej godziny, trzecia, szósta i dziewiąta godzina. Każde z nich jest głęboko symboliczne, zarówno na poziomie czasu, w którym się odbywa, jak i doboru tekstów modlitw. Z jednej strony, ukazują one akt Bożej kreacji świata i historię zbawienia; z drugiej wzywają do pokory, uświadomienia słabości i konieczności przemiany życia. W kontekście problematyki niematerialnego dziedzictwa kultury cykl ten należy do duchowego bogactwa współczesnej Europy. W Rumunii, a także każdym prawosławnym regionie, w których jest on praktykowany, pozostaje poza oficjalnie przyjętym kalendarzem państwa, dokonując się każdego dnia w jego cieniu. Jest przekazywany dwoma kanałami - drogą tradycji ustnej oraz w oparciu o znajomość dawnych ksiąg. To duchowe bogactwa od wieków wpływało także na kulturę ludową, kształtując w niej specyficzne poczucie czasu oraz bogate obrzędy i rytuały dobowe oraz doroczne

Range of problem related to the material cultural heritage, expanding with the influence of UNESCO resolutions, has for many years been a source of interest for researchers of various fields. owever, it has been quite often emphasized recently that the objects belonging to the list of world cultural heritage share the so-called another world, connected to spirituality existing within these items. This alternate domain is represented by the world of imagery and reality of local communities concentrated around them. The article presents a description of the daily life of monks and nuns of the Orthodox monasteries in Romania as well as customs related to their activities. The course of their duties is controlled by the socalled cycle of daily worship, a part of the oldest liturgical cycles of Christianity. Its origin goes back to the early Christianity as well as the ancient symbolism of time. Worship services that took their present shape after many centuries of development correspond to the theological valuation of time. Three of them are related to night time: vespers, compline, midnight office, and four of them correspond to daytime: morning prayers/lauds with Little Hours of Prime, Terce, Sext and None. Each of services is deeply symbolic within the time it takes place as well as within the selection of prayers. On the one hand they present the divine creation of the world and history of salvation; on the other they call to practice humility as well as to realize your weaknesses and inevitability to change your life. This worship cycle belongs to the spiritual cultural wealth of contemporary Europe and is placed within the wider category of immaterial cultural heritage. In Romania, as well as any other Orthodox country, where this traditional cycle is practiced, it remains an unofficial course of events observed in the background of the formally accepted calendar. It is being passed to next generations by two channels - either by means of oral tradition or by the acquired familiarity with old writings. This spiritual treasure also contributed to folk culture, creating a specific idea of time as well as abundant daily and yearly customs and rituals.