W niniejszym artykule zostało zaproponowane wyjaśnienie istnienia różnic pomiędzy prefiksacją syntetycznych i analitycznych czasowników antykauzatywnych w języku polskim na podstawie historii ich rozwoju w językach słowiańskich, z uwzględnieniem staro-cerkiewno-słowiańskiego. Zaobserwowano, że syntetyczne czasowniki antykauzatywne przyjmują łatwo prefiksy zmieniające aspekt czasownika, ale nie jego znaczenie leksykalne, podczas gdy takie ograniczenie nie istnieje dla formacji analitycznych. Sytuacja ta wywodzi się z systemu, jaki istniał jeszcze w staro-cerkiewno-słowiańskim, w którym analityczne formacje były podstawą strony "zwrotnej", wchodzącej w skład systemu stron charakterystycznych dla odmiany w tym języku. Wskutek tego formacje analityczne otrzymywały te same elementy prefiksalne co czasowniki oparte na identycznych rdzeniach, ale realizujące stronę czynną, to jest te prefiksy, które również mogły istotnie modyfikować znaczenie czasowników. Inaczej działo się w przypadku syntetycznych antykauzatywów. Już w czasach wczesnosłowiańskich były one elementami leksykonu i nie miały innych skojarzonych z nimi form czasownikowych, lecz jedynie leksemy przymiotnikowe i rzeczownikowe (dla których to form system słowiański nie oferował licznych wzorców prefiksalnych). Wskutek tego czasowniki syntetyczne wzbogacały się o prefiksy realizujące tylko opozycje aspektowe, a nie funkcje słowotwórcze. W niniejszym tekście historia obu grup czasowników została prześledzona od czasów wczesnosłowiańskich poprzez fazy pośrednie do dziś.

In this paper we will present a theory on the source of prefixation differences between Polish analytic and synthetic anticausatives. Analytic anticausatives are freely prefixed with superlexical, lexical and 'pure perfectivizer' prefixes, while synthetic anticausatives show propensity for 'pure perfectivizers', if indeed they are prefixed at all. We have looked for a source of this distinction in OCS anticausative morpho-syntax. We claim that OCS analytic anticausatives are formed within the limits of the voice system of OCS as middle voice word-forms. As such, they have the same rich prefix inventory as other verbal stems that have the same roots, with some of the prefixes introducing changes in verbal lexical meaning. On the other hand, synthetic anticausatives are already at this time members of the OCS lexicon, mostly without any related verbal forms, but sharing roots with nouns and adjectives (for which prefixation is not a frequent operation in Slavic languages). The prefixes appearing with synthetic anticausatives have the function of realizing the viewpoint aspect, rather than word-formational functions. We have traced the distinction between the two classes of anticausatives from the OCS times to Present-Day Polish, quoting also some intermediate stages in the history of these verbs.